Geen Republikein, geen Democraat, maar wel op winst
De Amerikaanse staat Kansas speelt vandaag een sleutelrol in de strijd om de Senaatsmeerderheid in Washington. De Republikeinse Senator Pat Roberts loopt de kans om in Kansas zijn zetel te verliezen. Maar niet aan een Democraat, maar aan een onafhankelijke kandidaat: Greg Orman.
Een kandidaat die geen Republikein is en ook geen Democraat maar die volgens de opiniepeilingen toch kan winnen. Dat hoor je niet vaak in de Verenigde Staten. Onafhankelijke kandidaten spelen in Amerikaanse verkiezingen over het algemeen hooguit de rol van spoiler voor een van de twee grote partijen. Denk aan de Groene presidentskandidaat Ralph Nader die in 2000 net genoeg stemmen wegkaapte van Al Gore in Florida om de wereld George W. Bush te geven als president van Amerika.
Daarbij is het sowieso opmerkelijk dat in Kansas de Republikeinse kandidaat niet gewoon wint, want Kansas is traditioneel zo’n beetje onkraakbaar Republikeins gebied. Maar hoe onafhankelijk is die Greg Orman echt?
De buik vol van allebei
Als je naar z’n cv’tje kijkt dan is hij gevormd in de Republikeinse partij, vervolgens overgestapt naar de Democraten en daar ook gedesillusioneerd weggelopen. Republikeinen in Kansas beschuldigen hem er evengoed van dat hij een verkapte Democraat is, zelfs een links-liberale Obama Democraat. Die beschuldiging werd versterkt nadat de Democraten hun eigen kandidaat in deze strijd terugtrokken om de meer populaire Orman alle ruimte te geven om de Republikeinse zetel van Pat Roberts weg te stelen.
Orman laat consequent in het midden met welke fractie hij na zijn eventuele zege zaken gaat doen. Hij heeft gezegd dat hij zich wat de praktische gang van zaken in de Senaat betreft zal aansluiten bij de meerderheidspartij, omdat hij op die manier in Washington de meeste invloed zal kunnen uitoefenen voor zijn kiezers thuis in Kansas.
Ondanks de boze Republikeinse campagne tegen Orman kunnen de Democraten er dus niet zeker van zijn dat ze in Orman een geestverwant hebben die met hun gaat meestemmen. Aan de andere kant: als hij niet wint zijn ze 100 procent zeker dat de Senator van Kansas bij de tegenpartij hoort en zijn ze hun Senaatsmeerderheid vrijwel zeker kwijt. Wedden op het paard Greg Orman in Kansas is een strohalm voor de Democraten om zich aan vast te houden in de vandaag uitgevochten verkiezingen om de Senaat.
Gezond Verstandscoalitie
Greg Orman noemt zijn verrassend sterke kiezersbasis de Common Sense Coalition: de Gezond Verstandscoalitie. Dat slaat aan in Kansas en kan betekenen dat hij bij volgende verkiezingen mogelijk andere serieuze kandidaten gaat inspireren die zich noch als Republikein noch als Democraat zullen profileren. Want als er één ding is dat uit de opiniepeilingen naar voren komt bij de verkiezingen van 2014 is het dat veel kiezers het systeem zoals het nu is in de VS afkeuren: ze zijn negatief over president Obama, en nog negatiever over het Congres. Ze zijn negatief over Republikeinen én over Democraten.
Het klimaat lijkt daarom rijp voor méér onafhankelijke kandidaten in de VS. Of hij vandaag nu net wel of net niet wint, Greg Orman heeft met zijn sterke verkiezingscampagne in Kansas bewezen dat 'onafhankelijk' in het Amerikaanse tweepartijenstelsel niet automatisch meer 'marginale spoiler' betekent.