In De Nieuwe Kerk in Amsterdam begon de Verenigde Vergadering van de Staten-Generaal met 12 minuten vertraging , doordat de gasten wat later kwamen dan gepland. In de bijeenkomst van Eerste- en Tweede Kamer legde koning Willem-Alexander na het houden van een toespraak de eed af op de Grondwet en het Statuut van het Koninkrijk. Vervolgens werd hij ingehuldigd door de Staten-Generaal en de Staten van Aruba, Curaçao en Sint Maarten.
Fred de Graaf sprak als voorzitter van de Vergadering een plechtige verklaring uit die de Kamerleden ondersteunen met een eed of belofte. Van de aanwezige parlementsleden hebben 14 vooraf aangegeven dat niet te zullen doen.
"Hoera, hoera, hoera!" De menigte op de Dam scandeerde dat mee en juichte daarna luid nadat wetenschapper Robbert Dijkgraaf de boodschap riep dat koning Willem-Alexander was ingehuldigd. Dijkgraaf deed dat in zijn erefunctie als heraut der wapenen, na de eed- en belofteaflegging door de Kamerleden. De Dam is inmiddels weer volledig overgenomen door Oranjefans. Een gaap van Amalia zorgde voor een luid lachsalvo op de op grootscherm meeglurende menigte.
Wederkerig vertrouwen
Willem-Alexander toonde zich vooral zeer bewust van zijn verantwoordelijkheden en verplichtingen. "Deze inhuldiging en de eed bevestigen het verbond dat is verankerd in het Statuut van het Koninkrijk en de Grondwet. Democratie is gestoeld op wederkerig vertrouwen tussen burgers en overheid. Burgers die zich medeverantwoordelijk weten voor het algemeen belang en voor elkaar. Zo wordt de democratie onderhouden."
"Daarin ligt een voortdurende opgave in het klein en in het groot, zo zei mijn moeder in haar laatste Kersttoespraak. Zij staat voor de waarden zoals die in de Grondwet zijn verankerd. Het feit dat de koning geen politieke verantwoordelijkheid draagt, betekent niet dat hij geen eigen verantwoordelijkheid draagt, anders zou de eed die ook ik zo afleg betekenisloos zijn."
Om vervolgens toe te komen aan een meer persoonlijk deel van zijn toespraak. "Lieve moeder, u was koningin in het volle bewustzijn van de vele verantwoordelijkheden die daaraan verbonden zijn. De plichten van uw ambt was u volkomen toegewijd, maar u was ook dochter, echtgenote, hoofd van de familie en moeder. Aan elk van die verantwoordelijkheden wilde u ten volle recht doen. Dat leidde soms tot innerlijke spanningen, maar u wist uw vele plichten bijeen te brengen in een bezield verband."
Aanvaarding
"Ik aanvaard dit ambt met overtuiging. En daarbij besef ik hoe intens gelukkig ik ben van de steun van mijn vrouw Máxima. Zij is zich bewust van de persoonlijke begrenzingen die haar positie soms van haar vraagt. Zij heeft ons land omarmd en is Nederlandse onder de Nederlanders geworden. En ten volle is zij bereid om haar vele capaciteiten in dienst te stellen van mijn koningschap en ons aller koninkrijk.
"Leden van de Staten-Generaal. Vandaag bevestigen we tegenover elkaar onze wederkerige verantwoordelijkheden en verplichtingen. Het Statuut voor het Koninkrijk en de Grondwet zijn ons gemeenschappelijk fundament. In goede en in minder goede jaren mogen we daarop verder bouwen, in het volle vertrouwen dat we samen met opgeheven hoofd de toekomst tegemoet kunnen treden. Vanuit die overtuiging wil ik me als koning inzetten met alle krachten die mij gegeven zijn."
De eed
"Ik zweer aan de volkeren van het koninkrijk dat ik het Statuut van het Koninkrijk en de Grondwet steeds zal onderhouden en handhaven. Ik zweer dat ik de onafhankelijkheid en het grondgebied van het Koninkrijk met al mijn vermogen zal verdedigen en bewaren. Dat ik de vrijheid en de rechten van alle Nederlanders en alle ingezetenen zal beschermen en tot instandhouding en bevordering van de welvaart alle middelen zal aanwenden welke de wetten mij ter beschikking stellen, zoals een goed en getrouw koning schuldig is te doen. Zo waarlijk helpe mij God almachtig."
Bezoek valt tegen
Tot het middaguur bleef zowel het bezoek als de temperatuur in Amsterdam achter bij de verwachtingen. Het Kinderbal op het Museumplein werd niet goed bezocht en op het Waterlooplein was het ronduit stil. Antimonarchisten mogen daar demonstreren, maar dat lijkt grotendeels aan dovemansoren gericht. Het plein is door het Republikeins Genootschap omgedoopt tot het Witte Plein en actievoerdrs dragen een wit shirt.
Op de Dam pakte de politie op dat moment twee demonstranten op, onder wie de Utrechtse studente Joanna, die een bord droeg met de tekst "ik ben geen onderdaan''. Maar dat was onterecht, meldde de politie, die het tweetal excuses aanbood en terugbracht naar de Dam. Dinsdagmorgen brachten de NS ruim 50.000 treinreizigers naar Amsterdam. Dat verliep rustig. Vorig jaar vervoerde de NS in totaal 250.000 feestvierders naar de hoofdstad. Het feest gaat daar tot in de late uren door.
De troonswisseling in Nederland is wereldwijd groot nieuws. BBC, CNN, al-Jazeera en tal van andere internationale nieuwszenders, omroepen en kranten hebben dinsdag veel aandacht besteed aan de abdicatie van Beatrix. Het was voor onder meer de BBC en het Amerikaanse persbureau AP 'breaking news'.
Buitenlandse media geven ook volop commentaar. Zo schrijft het Duitse weekblad Der Spiegel dat Máxima 'een geluk is voor de Nederlandse monarchie': na 33 jaar koele heerschappij van Beatrix is nu de jonge, hartelijke Máxima koningin. Nu liggen de onderdanen aan haar voeten.