Kruistocht tegen de doodstraf

^{Tekst en foto’s: Reinout van Wagtendonk}

In Texas wordt de doodstraf veel vaker uitgevoerd dan in welke andere Amerikaanse staat dan ook. Toen governeur Rick Perry nog presidentskandidaat was zei hij tijdens een TV-debat geen moment wakker te liggen van zijn 234 executiebevelen. Het Republikeinse debatpubliek juichte hem er hartelijk om toe.

"Ik vond dat vreselijk," zegt de presbyteriaanse dominee Carroll Pickett in zijn studeerkamer in het plaatsje Kerrville.  "Hij weet niet hoe het is, hij is nog nooit bij een executie geweest. Iedereen die ook maar één executie heeft gezien verandert van gedachten erover."

Menselijk
Dominee Pickett was jarenlang de geestelijke in de executiecel van de Huntsville gevangenis. Hij stond naast 95 gevangenen die dood werden gemaakt. Hij praat niet direct over z’n eigen gevoelens, maar wel over wat het deed met collega’s om hem heen: cipiers, gevangenisdirecteuren, de mensen die het infuus moeten inbrengen voor het gif.

Ziek
"Ze werden ziek, ze vroegen om overplaatsing, sommigen verloren zelfs hun verstand," zegt Pickett. "Ik heb zes verschillende directeuren meegemaakt. Met eentje moest ik leterlijk iedere dag praten om hem er doorheen te krijgen. Die meldde zich de dag na iedere executie ziek om te proberen te verwerken dat hij weer het signaal had moeten geven om iemand dood te maken."

Racisme
In zijn studeerkamer heeft hij boeken en andere documenten over de nu 478 executies in Texas sinds de doodstraf in 1976 opnieuw werd ingevoerd in Amerika. Bij het bladeren door zo’n boek wijst de nu bijna 80 jaar oude Pickett erop hoe gemakkelijk aan de foto’s alleen al te zien is dat er van racisme sprake lijkt in het toepassen van de doodstraf. 

De statistieken geven aan dat er relatief veel meer zwarten dan blanken geëxecuteerd worden. Als je van moord wordt beschuldigd, maar het geld niet hebt voor een goede advocaat is je kans op de doodstraf aantoonbaar groter. En in bepaalde regio’s in Texas, zoals in Houston, worden mensen relatief vaker ter dood veroordeeld dan in andere.

Streng straffen
Toch had Dominee Pickett had in het begin geen morele bezwaren tegen de doodstraf.  Zo was het nu eenmaal in Texas en zo groeide hij op.  "Mijn grootvader werd vermoord," vertelt hij. "De dader werd nooit opgepakt, die kon er mee wegkomen.  Mijn vader was twaalf toen dat gebeurde, die is daar een verbitterde man door geworden die alleen in termen van zo streng mogelijk straffen dacht."

Willekeur
Maar de relatieve willekeur in het uitspreken van de doodstraf, de executies die hij zag waarbij iets mis ging, zijn overtuiging dat verschillende van de veroordeelden met wie hij hun laatste momenten beleefde niet eens schuldig waren én zijn veranderde kijk op wat God van hem wilde hebben van hem een uitgesproken tegenstander van de doodstraf gemaakt. Ook voor mensen die zelfs hij als niets anders dan onverbeterlijk kwaadaardige misdadigers kan zien.

Missionaris
De dominee werd na zijn pensionering een soort missionaris tegen de doodstraf. Hij houdt spreekbeurten. Er werd een internationaal geroemde documentaire over hem gemaakt. Amnesty International leverde het voorwoord voor zijn memoires. In zijn studeerkamer hangt een foto van de Republikeinse president Ronald Reagan.  Pickett bewonderde hem. Maar nu, in ieder geval in Texas, kan hij de Republikeinen niet meer steunen.

Nut
"Ze belden me laatst weer om steun," vertelt Pickett. "Ik heb ze gezegd: zolang gouverneur Perry hier in ieder geval in theorie het hoofd van de Republikeinse partij is doe ik dat niet. Hij heeft nooit op eerlijke wijze gekeken naar de individuele zaken van mensen die hij liet executeren of naar het nut van de doodstraf in het algemeen."

Levenslang
Pickett gelooft allang niet meer dat er enig maatschappelijk belang gediend wordt met capital punishment. Levenslang zonder de mogelijkheid van vervroegde vrijlating.  Dat vindt dominee Pickett een straf die wel moreel te verantwoorden is voor de ergste misdadigers.

Hij noemde de Republikeinen die zo enthousiast applaudiseerden voor Rick Perry met zijn 234 executies niet representatief meer voor de meeste Amerikanen. Jongeren op de universiteiten waar hij vaak wordt uitgenodigd zijn volgens hem steeds vaker grotendeels tegen, wat ook voor Texas uiteindelijk een toekomst zonder de doodstraf zal betekenen.