De reacties op het stuk in de Sunday Times waren snel en fel. CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt, bijvoorbeeld, zei op BNR: "We hebben Eurocontrol. Eurocontrol staat voor de veiligheid. Dan is het toch raar dat de vliegtuigen met bosjes uit de lucht worden geschoten - allemaal militaire vliegtuigen overigens – en dat niemand ingrijpt.”
Ik vrees dat Omtzigt het niet helemaal begrijpt, en met hem velen. Eurocontrol is geen toezichthouder – alleen maar een coördinator. Elk land gaat zelf over de veiligheid van zijn eigen luchtruim. Eurocontrol verzamelt alle gegevens en verspreidt ze onder de luchtvaartmaatschappijen. Zonder commentaar en zonder eigen aanbevelingen, want dat mag helemaal niet.
Voortdurend wordt de suggestie gewekt dat er informatie is achtergehouden, of dat het ene land meer wist dan het andere. Het is klinkklare onzin. Oekraïne had piloten geadviseerd boven de 9.700 meter te vliegen. MH17 vloog op ruim tien kilometer, dus voldeed strikt genomen aan het advies. De vraag is waarom de ene luchtvaartmaatschappij om Oekraïne heenvloog, zoals British Airways, en de andere niet, zoals Virgin, ook Brits.
Het antwoord is: dat is geheel de verantwoordelijkheid van de luchtvaartmaatschappij en de piloten. Niet die van de overheid, niet die van Eurocontrol. British Airways dacht, terecht: als het tot bijna tien kilometer onveilig is, schieten ze daar vast met raketten of gevechtsvliegtuigen, dan vliegen wij maar een stukje om. Virgin, KLM en Malaysia Air interpreteerden het Oekraïense advies anders.
De discussie moet gaan over de verantwoordelijkheid van de luchtvaartmaatschappijen zèlf, niet over Eurocontrol. Juist omdat de ramp met MH17 zo vreselijk was, heeft Malaysia Air nog heel wat uit te leggen. Vooral aan de nabestaanden.
Bernard Hammelburg
===
Bernard Hammelburg (bernard.hammelburg@bnr.nl) is buitenlandcommentator van BNR Nieuwsradio. Luister ook elke donderdag om 15.00 naar zijn vaste programma, BNR De Wereld, met scherpe analyses over Europa, de internationale politiek en met prominente gasten. En volg zijn blog op BNR.nl/dewereld.