Een schichtige Van Gogh, tot mei in Amsterdam
Een zelfportret dat zó afwijkt van twee andere zelfportretten uit dezelfde periode - augustus 1889 - dat jarenlang werd getwijfeld aan de echtheid. Niet alleen was 'Zelfportret als zieke' gemaakt met een paletmes (behalve de ogen), ook is de blik van Vincent van Gogh veel schichtiger dan op de twee doeken die hij amper drie weken later schilderde.
Voor zover tot voor kort bekend was, gebruikte Van Gogh ook nooit een paletmes voor portretten. En zo was eigenlijk al vastgesteld dat het niet om een origineel ging. Toch werd een onderzoek gestart naar de echtheid en kwam men er al snel achter dat het tóch om een echte Van Gogh ging. Cruciaal daarbij was de vermelding van het zelfportret in een brief die Vincent aan zijn broer Theo schreef.
Luister ook | 'Aankoop Van Gogh is egotrip museumdirecteur'
Psychose
Vincent verklaarde daarin dat hij het knap lastig had gevonden om überhaupt iets op het canvas te krijgen: zijn laatste psychose was nog niet volledig achter de rug en in de spiegel kijken viel hem nog zwaar. Het was een eerste poging om zichzelf weer 'neer te zetten', zij het met voornamelijk vale, droevige kleuren. En de kraag omhoog, om zichzelf zoveel mogelijk als patiënt neer te zetten.
Luister ook | Sportlegendes als topkunstenaars
Kleinste van de drie
Hoe anders was de kracht die uit zijn volgende twee portretten sprak - die hij nog geen maand later schilderde. Alledrie de stukken hangen tot het eind van de expositie In the Picture, van 21 februari tot 24 mei, in het Van Gogh Museum. Daarna gaat het 'Zelfportret als zieke', het kleinste van de drie zelfportretten, terug naar het Nationaal Museum in Oslo. Dat kocht het in 1910 aan voor een schijntje van de huidige waarde. Hoewel die eigenlijk niet in geld is uit te drukken.
