Klijnsma was als Kamerlid nog tegenstander van de wet van de Krom. Wat gaat er allemaal veranderen met de nieuwe wet? Tijd voor de feiten.
De Participatiewet waar gaat die eigenlijk over?
Doel van de Participatiewet is mensen met een afstand tot de
arbeidsmarkt aan het werk helpen. De wet brengt de Wajong, de bijstand
en WSW (Wet Sociale Werkvoorziening) bij elkaar en maakt het mogelijk
voor mensen om onder het minimumloon te gaan werken. Mensen die volledig
onder de Wajong vallen komen niet onder de Participatiewet. De wet moet
nog worden uitgewerkt. Belangrijk punt uit de nieuwe wet is
‘loondispensatie’, het ministerie van Sociale Zaken: Voor iedereen
die straks onder de Participatiewet valt geldt het systeem van de
zogeheten loondispensatie. Dit betekent dat iemand onder voorwaarden
onder het minimumloon aan de slag kan. Dat is altijd tijdelijk.
Uiteindelijk moeten loon plus aanvullende uitkering samen even hoog zijn
als het minimumloon. Ook op dit punt moet de nieuwe wet nog verder
worden uitgewerkt.
Hoeveel mensen vallen onder de nieuwe wet?
Dat is lastig te zeggen, wat we kunnen doen is het aantal uitkeringen
van de regelingen die onder de Participatiewet vallen noemen. Het is
niet zo dat een uitkering gelijk staat aan een persoon, iemand kan en
een Wajonguitkering ontvangen en werken onder weer een
WSW-dienstverband.
- Bijstandsuitkeringen: 363.000 (november 2012 (meest recent beschikbaar)
- Wajonguitkeringen: 223.000 (augustus 2012, meest recent beschikbaar)
- Personen met WSW-dienstverband (sociale werkplaats): 94.000 (jaargemiddelde 2011, meest recent beschikbaar)
Welke uitkeringen vallen niet onder de Participatiewet?
De WAO (Wet Arbeidsongeschiktheid, afgeschaft in 2006), WAZ (Wet Arbeidsongeschiktheid Zelfstandigen), de WGA (Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten) en de IVA
(Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten). Omdat jongeren die
volledig arbeidsongeschikt zijn niet onder de nieuwe Participatiewet
vallen hebben we de Wajong ook in deze grafiek opgenomen.
Een veel besproken punt is het arbeidsgehandicapten-quotum, wat is dat?
Het kabinet wil dat bij bedrijven met 25 of meer medewerkers
uiteindelijk (in 2020) 5% van het personeel uit arbeidsgehandicapten
bestaat. Bedrijven die in 2020 niet aan de 5% komen krijgen een boete
van 5000 euro per werknemer per jaar.
De VVD was in haar verkiezingsprogramma nog tegen een dergelijk quotum en de PvdA een voorstander.
Vanaf 2014 nemen de huidige sociale werkplaatsen geen mensen meer aan, wel krijgen gemeenten budget voor ‘beschutte werkplaatsen’ voor 30.000 personen.
Hoe gaan andere landen met arbeidsgehandicapten om?
In 2008 is in opdracht van het ministerie van Sociale Zaken en
Werkgelegenheid onderzoek gedaan naar buitenlandse ervaringen met
arbeidsvoorzieningen voor gehandicapten.
Het rapport is niet uitputtend (geen totaal overzicht van landen die wel/niet quotum hanteren), hierbij hoofdpunten:
Duitsland
In Duitsland bestaat een quotum van 5% voor bedrijven met meer dan 19
werknemers, de overheid moet 6% gehandicapten in dienst hebben. In
Duitsland groeit het aantal ingevulde arbeidsplekken voor
arbeidsgehandicapten met 1% per jaar. Bedrijven die het quotum niet
naleven krijgen een boete. Werkgevers die gehandicapten een leer-werk
traject of vaste aanstelling bieden kunnen subsidies ontvangen (in
ieder geval het eerste jaar) tot 100% van de leer- werk vergoeding en
80% van het overeengekomen salaris. Ook zijn er voorzieningen die
begeleiding bieden bij de plaatsing van een arbeidsgehandicapte.
Oostenrijk
In Oostenrijk geldt een verplichting van 4% voor bedrijven met meer dan
24 werknemers. Het aantal ingevulde plekken groeit met 3% per jaar.
Bedrijven die het quotum niet naleven krijgen een boete. Oostenrijk kent
vergelijkbare train- en subsidieprogramma’s zoals in Duitsland.
Spanje
Spanje kent een quotumregeling die niet wordt gecontroleerd. Bedrijven
krijgen dus ook geen boete wanneer ze niet aan het quotum voldoen.
Niettemin zorgt in Spanje het lage quotumpercentage (2%) en een lage
drempel tot erkenning voor gehandicapten er voor dat veel van de
arbeidsplaatsen voor arbeidsgehandicapten worden gevuld.
Italië
Quotumregeling zonder controle en boete.
Scandinavische landen
Scandinavische landen kennen geen quotum, omdat ze dat in strijd vinden
met het beginsel van gelijke rechten. De nadruk op de aandoening kan
stigmatiserend werken. Zweden en Denemarken bijvoorbeeld hebben
überhaupt weinig arbeidsprogramma’s die zich uitsluitend op
gehandicapten richten. Zo hebben de Denen bijvoorbeeld een programma dat
zich niet alleen richt op arbeidsgehandicapten, maar ook op sociaal
buitengeslotenen en vluchtelingen.
Verenigd Koninkrijk
Verenigd Koninkrijk heeft in 1996 het quotum afgeschaft, bij invoering van de antidiscriminatiewet.
Bronnen:
CBS Statline: Arbeidsongeschiktheid; aantal uitkeringen per maand
CBS Statline: Werkgelegenheid; geslacht, dienstverband, kenmerken baan
CBS Statline: Algemene bijstand; uitkeringen op grond van de WWB
CBS Statline: Aantallen sociale uitkeringen en percentages ziekteverzuim
Rijksoverheid: Participatiewet bevordert re-integratie
Rijksoverheid: Kamerbrief Contouren Participatiewet
Trouw: Klijnsma: Quotum mensen met arbeidsbeperking is onderhandelbaar
Public economics: Wat werkt? Buitenlandse ervaringen met arbeidsvoorzieningen voor gehandicapten