Renteverhoging legt problemen eurozone bloot

AMSTERDAM (AFN) - De renteverhoging die de Europese Centrale Bank (ECB) naar alle waarschijnlijkheid donderdag doorvoert, laat duidelijk zien hoe groot de verschillen in Europa zijn. Terwijl in Duitsland de vrees voor oververhitting de kop opsteekt, dreigt een hogere rente de groeikansen van probleemlanden nog verder te verkleinen.

,,Het is de vraag of je wel met één renteniveau kan werken voor zulke verschillende landen'', stelde ING-econoom Martin van Vliet dinsdag. ,,Het is straks vlees noch vis. Voor Duitsland is de rente te laag, voor Portugal te hoog.''

Om een diepe economische depressie te voorkomen verlaagde de ECB de rente in de eurozone bijna twee jaar geleden tot 1 procent. Een historisch laag niveau, dat begint te knellen nu de economische groei in landen als Duitsland en Nederland toeneemt en de sterke stijging van de olieprijs de inflatie opjaagt. Economische probleemgevallen als Griekenland en Portugal kunnen echter moeilijk zonder de stimulansen van de centrale bank.

Gemiddelde

,,De Europese Centrale Bank heeft maar een doelstelling: de inflatie beteugelen'' , benadrukte van Vliet. ,,Daarbij moeten ze naar het gemiddelde in de eurozone kijken. Wordt dat te hoog, dan moet de rente omhoog. Maar in het achterhoofd wegen ze de belangen van de probleemlanden mee, ze zullen niet als een gek de rente naar 3 procent verhogen.''

De ECB streeft naar een inflatie van bijna 2 procent, maar zag de geldontwaarding in maart oplopen tot 2,6 procent. Om die trend te bestrijden moet de rente op korte termijn omhoog. Lenen wordt dan duurder, waardoor de vraag naar goederen afneemt en de stijging van het prijspeil wordt geremd. Een renteverhoging kan ook helpen om de verwachtingen over de toekomstige inflatie te temperen, zodat looneisen bescheiden blijven, stelde hoogleraar economie Casper de Vries. ,,De ECB wil voorkomen dat de stijgende inflatie gaat doorwerken in de lonen.''

Hulplijnen

De gevolgen van een renteverhoging voor de zwakke eurolanden vallen volgens De Vries op korte termijn mee. ,,De rente van de ECB is zo laag dat ook Spanje en Portugal weinig merken van een kleine verhoging. Maar dit is waarschijnlijk het begin van een serie renteverhogingen. Het wordt anders als de rente een procentpunt hoger uitkomt dan nu.''

De ECB blijft de probleemgevallen van de eurozone wel bijstaan met andere hulplijnen. Banken kunnen nog ongelimiteerd geld lenen bij de centrale bank, zij het straks minder goedkoop dan nu. Daarnaast kan de ECB nog altijd obligaties opkopen van probleemlanden. De renteverhoging is volgens De Vries wel een teken dat de bank van die taak af wil. ,,Ze geven een duidelijk signaal dat de ECB alleen op de inflatie kan letten. Overheden moeten voor de rest zelf aan de slag.''

De rentestap van donderdag lijkt ondertussen een voldongen feit. ,,Er zijn zoveel hints gegeven, ze kunnen niet meer terug'', aldus Van Vliet. ,,Het is vooral de vraag hoe groot de stap wordt. Algemeen wordt gerekend op een verhoging tot 1,25 procent. Een grotere stap zou een enorme verrassing zijn.''