Mede door de energietransitie, economische groei en het landelijke tekort aan technisch personeel duurt het vaak veel langer om woningen of bedrijven te voorzien van elektriciteit.
Wel zit er verschil tussen de zogeheten kleinverbruik aansluitingen voor particulieren en kleine bedrijven, en grootverbruik aansluitingen voor bedrijven die veel elektriciteit verbruiken. Voor kleinverbruikers is de gemiddelde aansluittermijn bij Liander 20 weken en bij Enexis 23 weken. Voor grootverbruikers ligt die een stuk hoger, namelijk 36 en 45 weken.
Oorzaken
De oorzaak van het probleem ligt ten eerste aan de hoeveelheid werk, die netbeheerders in hoog tempo toe zien nemen. ‘De gezamenlijke netbeheerders moeten voor 2050 60.000 tot 80.000 kilometer kabel ingraven – dat is twee keer de aarde rond’, schrijft Enexis in een reactie. Verder is er een groot tekort een goed geschoold technisch personeel.
Volgens COO Marlies Visser van Liander doet de netbeheerder er alles aan om mensen zo snel mogelijk aan te sluiten, maar speelt een tekort aan personeel en materiaal het bedrijf parten. 'In 2016 was de vacaturedruk 1 op 7, nu is dat 1 op 32. Een elektromonteur kan dus kiezen uit 32 banen.'
Als oplossingen noemt Visser een steviger inzet op opleiden: 'Laat zien hoe mooi het werk in de techniek is, bied goede opleidingen aan.' Volgens Visser willen jonge mensen snel aan de slag dus is het belangrijk om die opleidingen kort en modulair te houden, met aantrekkelijke sector brede loopbaanpaden. Ook zegt Visser dat we moeten kijken naar nieuwe groepen. Liander maakt nu gebruik van statushouders, maar wil ook kijken naar arbeidsmigranten en vrouwen: 'Meer dan 90 procent van de vrouwen met een technische opleiding komt niet terecht in de Techniek.'
Wettelijke termijn
Alle verklaringen en goede voornemens ten spijt: er is een wettelijke termijn van 18 weken. Advocaat Marco de Boer van VBTM bevestigt dat, en ook dat een beroep doen op overmacht, zoals netwerkbeheerders in voorkomende gevallen doen, 'zelden' op gaat. 'De ACM en de rechter hebben geen boodschap aan dat beroep op overmacht. Dat argument wordt al tien jaar gehanteerd, daar kun je beleid op voeren, mensen op tijd opleiden, anticiperen op marktontwikkelingen en zorgen dat je over voldoende personeel beschikt.'
Over dat rechters vaak doof zijn voor het argument van overmacht zegt Marlies Visser van Liander: 'We ervaren dat wel als overmacht, dat is de situatie. We proberen het werk anders te organiseren: meer werk met minder mensen.' Volgens de COO is er bij nieuwbouw geen probleem omdat dit werk is dat ruim van tevoren ingepland kan worden. 'We weten dat die projecten eraan komen, daar halen we die wensweek van de klant wel.'
Nieuwe spelregels
Wel staat de wettelijke termijn van 18 weken op losse schroeven door een uitspraak van het Europees Hof. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) trok afgelopen week de boete in die aan netbeheerder Liander was opgelegd voor het overschrijden van deze termijn. De ACM stelt dat het Europees Hof heeft geoordeeld dat de wetgever een aansluittermijn niet in de wet had mogen vastleggen. Nu moeten de netbeheerders een ‘redelijke termijn’ hanteren.
In de nieuwe Energiewet, die in de nieuwe kabinetsperiode aangepast moet worden, verdwijnt de wettelijke aansluittermijn dan ook. 'Het huidige keurslijf voor netbeheerders wordt daarin losgelaten', zegt Michelle de Rijke, advocaat energierecht bij Van der Feltz Advocaten. 'Dit vraagt om een duidelijk beleid van de ACM, die straks per situatie en type aansluiting moet gaan beoordelen wat een redelijke termijn is.'
Roland de Vlam, advocaat bij Loyens & Loeff, benadrukt dat handhaving van de 18-wekentermijn in veel gevallen onrealistisch is geworden. 'Met de uitspraak van het Europees Hof ontstaat eindelijk een eerlijk speelveld om te beoordelen of de netbeheerders genoeg doen om zo snel mogelijk zo veel mogelijk partijen aan een aansluiting te helpen.'
Daarbij is een differentiatie van verschillende aansluitingen volgens Marlies Visser van Liander belangrijk: 'Achttien weken wachten op een laadpaal is anders dan een zware aansluiting voor bedrijven. Het is ook belangrijk dat klanten zich zo vroeg mogelijk aanmelden, dan kunnen we anticiperen en het werk organiseren.'