Kim Jong-il (69) overleden [slideshow]

De leider van Noord-Korea overleed zaterdagochtend aan een hartstilstand in de trein, meldde de staatstelevisie. Zijn zoon Kim Jong-Un gaat hem opvolgen. Rosenthal kijkt voorlopig nog afwachtend naar de machtswisseling, zo zegt hij tegen Petra Grijzen.

Rosenthal hoopt op betere verhoudingen met het westen met de wisseling van de macht. Er moet echter ook veel veranderen in de verhoudingen met Japan en Zuid-Korea. Rosenthal blijft dan ook op zijn hoede, maar ziet mogelijkheden voor nieuwe diplomatieke betrekkingen.

Harde hand
Kim Jong-il was al bijna 18 jaar aan de macht en regeerde met harde hand: geld voor wapens was er altijd, maar ondertussen leed de Noord-Koreaanse bevolking regelmatig honger.

Kim Jong-il leidde het streng-stalinistische land sinds 1994, toen hij zijn vader opvolgde. Hij is omstreden omdat hij de bevolking vrijwel geen vrijheid gunde. De bevolking lijdt regelmatig honger, maar de regering besteedt wel veel geld aan atoombommen en andere wapens. Het land staat al tientallen jaren op de rand van oorlog met Zuid-Korea.

Hartstilstand
De 'Grote Leider' (69) is volgens staatsmedia overleden aan een hartstilstand, toen hij in een trein onderweg was op een van zijn vele reizen door het land. Hij blijkt reeds zaterdag te zijn overleden. Zondag is bij een autopsie de doodsoorzaak vastgesteld. Kim Jong-il kreeg in augustus 2008 een beroerte, waarna hij zijn linkerarm en - been moeilijk kon bewegen.

De overheid van Noord-Korea verklaarde een periode van rouw tussen 17 en 29 december. Kim Jong-il zal op 28 december worden begraven in de hoofdstad Pyongyang.

Opvolger
De staatszender riep de bevolking op zich nu te scharen achter de jongste zoon van Kim Jong-il, Kim Jung-un. Deze zoon is waarschijnlijk achterin de twintig. De media omschrijven hem als de "grote opvolger''. Het was al langer publiek geheim dat hij in de voetsporen van zijn vader zou treden, maar het is voor het eerst dat de autoriteiten hem ook als opvolger benoemen.

Kim Jong-un moet de revolutie afronden die door zijn opa Kim Il-Sung in gang is gezet en door zijn vader Kim Jong-il tot de overwinning is gebracht, meldden de media. Het leiderschap van Kim Jong-un is daarvoor een garantie. De staatsmedia roepen de bevolking verder op om trouw te blijven aan hun leider.

Paraat
Het leger van Zuid-Korea is als voorzorg in de hoogste staat van paraatheid gebracht, meldde het Zuid-Koreaanse persbureau. Tot dusver is echter nog geen ongebruikelijke militaire activiteit van Noord-Korea opgemerkt.

Spanningen
BNR's Humberto Tan vroeg Tweede Kamerlid Frans Timmermans, woordvoerder Buitenlandse Zaken voor de PvdA, wat de dood van Kim Jong-il betekent voor de betrekkingen tussen Noord-Korea en het Westen: "Wat je zult zien, is wat je altijd ziet bij een totalitair regime: er komt een nieuwe leider die zich moet manifesteren. Als dat niet lukt en er komen interne spanningen, is het risico groot dat 'ie denkt 'laat ik eens een keer uithalen naar het buitenland. Want dan krijg ik ze in het binnenland weer op één lijn.' Dat is wat ons allemaal een beetje bedreigt de komende maanden."

Amerika reageert
De Verenigde Staten meldden zondag dat ze berichten over de dood van de Noord-Koreaanse leider nauwlettend volgen. "De president is ingelicht en we houden goed contact met onze bondgenoten Zuid-Korea en Japan'', zei een woordvoerder van het Witte Huis.

'Toppunt van slechtheid'
Maar parlementslid Don Manzullo, voorzitter van de commissie voor Oost-Azië, reageerde minder genuanceerd. Hij noemde Kim Jong-il "het toppunt van slechtheid''. Manzullo wees erop dat Kim kernwapens probeerde te ontwikkelen en het Westen provoceerde: "Hij was een dictator van het slechtste soort. Hij regeerde zijn land met ijzeren vuist en bezorgde zijn inwoners voortdurend pijn en misère. We hopen dat zijn dood een kans is om de weg naar democratie in te slaan."