Tweede Maasvlakte zal niet verzanden

Koningin Beatrix zag hoe vandaag de laatste gaten met zand werden gedicht, waarmee het Rotterdamse havengebied met zo'n 20 procent wordt uitgebreid. En dat moet Nederland handelsland heel wat extra groei opleveren, volgens de plannen.

Kosten-baten
Maar of dat echt zo is, zal de toekomst moeten uitwijzen. Een maatschappelijke kosten-batenanalyse uit 2001 was daar in ieder geval niet onverdeeld positief over, zegt Frank den Butter, hoogleraar algemene economie aan de Vrije Universiteit. "Die kwamen toen niet al te gunstig uit. Dat wil zeggen: die analyse was wel heel nuttig, omdat bepaalde vormen van de Tweede Maasvlakte er gunstig uitkwamen en andere vormen er minder gunstig uitkwamen."

Hopelijk is er goed geluisterd naar de kosten-batenanalyse van het Centraal Planbureau, zegt Den Butter. "Het CPB geeft niet alleen een analyse van de Tweede Maasvlakte, maar ook van alternatieven. En ik neem aan dat de alternatieve die er toen bij het CPB goed uitkwamen, nu ook zijn toegepast."

Ingeslagen weg
Opnieuw beginnen is in ieder geval geen optie, vindt redacteur Alexander Weissink van het Financiele Dagblad. "De baten van deze terminal zullen er tot in het einde van jaren zijn. Wat er uiteindelijk onder de streep wordt verdiend is niet makkelijk te zeggen. Wat het kost is wel helder: 3 miljard euro." In ieder geval hebben de baggeraars Van Oord en Boskalis tot nu toe 1 miljard euro verdiend met het project.

De opbrengsten zijn lastiger te bepalen. "Zodra de eerste reusachtige containerschepen gaan binnenlopen, levert dat havengelden op en bovendien moeten de terminals die op de Tweede Maasvlakte gebouwd worden huur betalen. En dat levert toch wel een hoop geld op, dus zal die 3 miljard wel terugverdiend worden."

Scenario's
Het Rotterdamse Havenbedrijf heeft in de visie tot 2030 vier scenario's opgenomen over de toekomst van de overslag in de Rotterdamse haven. "Die zijn alle vier tamelijk optimistisch. Daarin is geen rekening gehouden met een echte crisis. Er zijn nu wel wat twijfels gerezen over de vraag of de overslagcijfers die zouden verdriedubbelen wel gehaald gaan worden", zegt Weissink.

Michiel Nijdam, haveneconoom aan de Erasmus Universiteit, vindt niet dat er te hoog is ingezet. "Het is natuurlijk wel ambitieus en gebaseerd op verwachte groei van containerstromen. Ik denk dat die verwachtingen op zich niet heel erg verkeerd zijn. Er is ook een scenario devided Europe gebruikt, waarin nog wel te zien is dat de rest van de wereld blijft groeien.

De handel blijft ook in dat scenario op peil. Supplied change blijft internationaliseren, zodat je voor de productie van dezelfde hoeveelheid goederen nog altijd meer vervoert, zegt Nijdam. "Die gedachte komt al 20 jaar sterker naar voren dan gedacht. De CPB-prognoses zijn op dit moment alweer helemaal verouderd."

Azië
Van groot belang voor de toekomst van de Tweede Maasvlakte is volgens Den Butter de handel met China. "Die CPB-scenario's zijn inderdaad helemaal achterhaald. Eén van de punten is dat de Chinese handel zo gegroeid is. Al die containers komen misschien wel voor 40 procent uit China en daar is het heel belangrijk voor dat we in Nederland een soort inkoper voor Europa zijn."

Daar ligt dan ook niet zozeer de concurrentie. Wat van belang blijft zijn handelsinnovaties, naar het voorbeeld van de containers, vindt Den Butter. "De Rotterdamse haven is bijvoorbeeld bezig met andere procedures voor de douane, zodat de containers veel sneller door de douane heen kunnen."

Voorlopig lijkt Rotterdam dat concurrentievoordeel nog wel te behouden, meent ook Weissink. "De hoop is dat Rotterdam de hub wordt voor alle lading uit het Verre Oosten. Dat hier de containers ervan af worden geplukt en vervolgens worden geredistribueerd, dat kleinere schepen het verder brengen naar andere bestemmingen in Europa. Die hoop is wel logisch."

Het groeiende marktaandeel van de Rotterdamse haven ten opzichte van bijvoorbeeld Hamburg en Antwerpen versterkt de Nederlandse positie als het logistieke centrum van Europa. En daar wordt zeker aan verdiend, zegt Michiel Nijdam. "Het wordt wel eens oneerbiedig dozenschuiven genoemd, die containers, maar het is waanzinnig ingewikkeld om zoveel containers een continent in te krijgen."

Nederland beschikt over heel veel kennis op dat gebied. En veel bedrijven verdienen daar nog altijd, en in toenemende mate, hun geld mee, bevestigt ook Den Butter.