Rekenkamer: Kamer mist inzicht kosten JSF

De Algemene Rekenkamer meldt dat in haar jaarlijkse rapportage over de opvolging van de F-16.

Noodzakelijk
Volgens de Rekenkamer is het noodzakelijk een overzicht te krijgen omdat de regering zowel in de bestaande F-16 als in de toekomstige JSF investeert. Die verwevenheid van investeringen moet helder worden gemaakt aan de Tweede Kamer.

JSF
De JSF is de beoogde opvolger van de F-16 en geniet de voorkeur van Defensie. Het huidige kabinet heeft een beslissing over de aanschaf doorgeschoven naar een volgend kabinet. Er zijn wel twee testtoestellen gekocht. Ook is nog eens 800 miljoen dollar in de ontwikkeling van de JSF gestoken. In ruil daarvoor ontvangt het Nederlandse bedrijfsleven opdrachten.

Dick Berlijn, oud-commandant der strijdkrachten en voorstander voor onder andere de Joint Strike Fighter, zegt dat de ontwikkeling van de JSF al ruim 1,2 miljard euro aan orders heeft opgebracht. "We winnen dus van de ontwikkelingsfase. Wat wel lastig blijkt, is de discussie tussen regering en parlement. Het is heel jammer om te zien dat het project maar steeds vertraagd, ook in onze politieke besluitvorming, waardoor Nederland mogelijk de kans op juist die industriële participatie zou kunnen mislopen."

Belangrijk instrument
De JSF is volgens Berlijn een heel belangrijk instrument voor "de jonge mannen en vrouwen die wij heel moeilijke taken laten doen en waar wij hoge eisen aan stellen".

"Wij vragen hen om met uiterste precisie bijvoorbeeld onze grondtroepen te verdedigen of soms doelen aan te vallen. Als we de morele moed hebben mensen dat soort dingen te laten doen, moeten we ook de morele plicht hebben om ervoor te zorgen dat die mensen de beste spullen hebben om dat werk te doen. Dat geldt voor de marine, de landmacht, de mariniers en dus ook voor de luchtmachtvliegers", aldus Berlijn op BNR.

Maar ook Berlijn vindt dat dit niet tegen elke prijs moet. "Je moet kijken naar wat de prioriteit is van het deelnemen aan dit soort missies. Wij hebben afgesproken dat wij onze veiligheid en onze belangen in coalitieverband hebben belegd. Dat doen we in die grote internationale familie. Dat is de basis van dit hele verhaal."

Berlijn: "Daar hebben we gezegd dat we bereid zijn om niet alleen de makkelijke dingen te doen maar soms ook de moeilijke. Dat betekent dat je dus ook een gereedschapskist moet hebben die je in staat stellen om die missies te kunnen doen. Dat is de basis."

Extra uitgaven
Omdat de F-16 langer blijft vliegen, moet minister Hans Hillen van Defensie 300 miljoen euro extra in de F-16 stoppen. Volgens de Rekenkamer zijn daarin niet alle extra uitgaven meegenomen. Ook is onzeker of het bij die 300 miljoen blijft zolang niet duidelijk is wanneer de opvolger van de F-16 er komt. Ook heeft de minister volgens de Rekenkamer geen volledig beeld hoeveel geld de exploitatie van de F-16 jaarlijks gaat kosten.

Ambities
De Rekenkamer constateert ook dat de Nederlandse ambities niet meer stroken met het aantal piloten en jachtvliegtuigen. Van de 87 F-16's worden er 19 afgestoten. Het aantal piloten voor het toestel is al teruggebracht naar 68. Om aan internationale missies deel te nemen, zijn volgens een berekening van de Rekenkamer 89 tot 98 Nederlandse F-16's nodig, afhankelijk van de aard en de duur.

Meer samenhang
De minister belooft "meer samenhang in de presentatie van de informatie" aan de Kamer te brengen. Ook gaan "de Rekenkamer en Defensie nu samen kijken naar een manier om de Nederlandse informatie rond het JSF-project eenduidig te presenteren. Dit zou bijvoorbeeld kunnen met een gemeenschappelijk webdossier",zegt Hillen.