Een jaren '30-nisje en ornamenten op het plafond: retro is in. Dat huizenkopers daar meer voor willen betalen dan voor huizen die er modern uitzien, blijkt uit onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving. Frits van Dongen kijkt er niet van op. "Dat verbaast me helemaal niets", zegt hij op BNR. "Kijk naar een Mercedes 270 of een Kia Sorento. Voor de Kia Sorento betaal je precies de helft, maar die heeft geen imago."
Waterwoning, loft, jaren '30
Dat mensen meer worden verleid door een jaren '30-woning is een gevolg van de enorme huizenproductie van de afgelopen veertig jaar, zegt hij. "We zochten steeds naar nieuwe prototypes. De waterwoning, de loft, de jaren '30-woning, enzovoorts. Als je heel goed gaat kijken, zie je dat al die woningen op dezelfde productiesystemen gebouwd zijn als de rijtjeswoning. Je hebt de betonwanden, de betonvloeren, etc. In de goedkoopste woning worden die helemaal onafgewerkt gelaten en dat is het één ruimte. Dan wordt er een gipsplaatwandje tussengeplaatst."
Dat gebeurt op precies dezelfde manier als bij de jaren '30-woningen gebeurde, zegt de Rijksbouwmeester, die zelf is opgegroeid in een jaren '30-woning. "Daar had je keurig een 'tweebeukstype': een gang die doorliep tot de keuken. Dan had je de kamer en suite. Die kamers waren 3.10 tot 3.20 meter hoog."
Plafond 2,60 meter? Geen jaren '30
Zijn advies aan iedereen die op jacht is naar die zo populaire jaren '30-woning is: kijk goed naar de hoogte van het plafonds. Is de hoogte slechts 2,60 meter, dan heb je waarschijnlijk te maken met een nieuwbouwwoning die bewust is 'verpakt' als authentiek. "De details zijn precies van de nieuwbouw, de rijtjeshuizen, overgenomen. Alleen het kapje en de randen zijn zo dat je denkt 'oh god ja, wat leuk'. Maar eigenlijk is het fake."
De laatste jaren verschijnen her en der in Nederland hele woonwijken met kleine grachtjes om woonerven en knusse ophaalbruggetjes. Gezellig, vinden velen. Van Dongen, die er zelf niet zo van houdt: "Het is een reactie op de enorme Vinexwijken, de productiewijken waarbij het één systeem was: lange lijnen en veel productie maken. Na de Tweede Wereldoorlog was de vraag naar woningbouw ontzettend groot. Er was een hele hoop verwoest. Dan zie je langzamerhand dat er een verzadigingspunt komt en dan begint het marktmechanisme te werken. Oftewel: dan moet je nieuwe producten bieden voor diezelfde markt. En wat is er dan leuker om grachtjes te maken?"
Grachtengordel: oud en duur
Het is hem vanzelfsprekend niet ontgaan dat veel mensen in de grachtengordel willen wonen. "Alleen is die beperkt, klein, oud en daardoor heel duur om te wonen. Maar het aanbod is ook vrij gering. Er is een andere mogelijkheid en die is veel interessanter. Wat ik proclameer als Rijksbouwmeester de laatste drie jaar is: probeer weer terug te gaan wonen in de stad. Niet meer in die Vinexwijken en niet meer buiten de stad. Probeer in de stad te gaan wonen en te transformeren. Probeer andere gebouwen te vinden waar gewoond kan worden. Dat is ook een kans voor ontwikkelaars."
Van Dongen wijst erop dat het pand waarin BNR Nieuwsradio is gevestigd een oude garage is. "Kijk wat hiermee is gebeurd. Fantastisch toch. Zo zijn er een hele hoop gebouwen in de stad waar ook gewoond kan worden. Als het dan toch gaat over de individuele wens om dat eigen woninggebouwtje te kunnen maken, dan heb je een hele hoop snipperlocaties. Overal in de stad heb je kleine stukjes grond over. De gemeente zou kunnen komen tot een inventarisatie daarvan en zou die grond voor weinig kunnen verkopen. Daar zou je kleinschalig, een of twee, woningen op kunnen zetten. Er is heel veel ruimte in de stad. Dat is onwaarschijnlijk."