Staat moet broeikasgassen sterk terugdringen

De zaak was aangespannen door duurzaamheidsorganisatie Urgenda en bijna negenhonderd mede-eisers.

De rechter zei dat in Nederland de CO2-reductie onder de 17 procent zou blijven, in weerwil van klimaatverdragen. Hij concludeert dat klimaatverandering wordt veroorzaakt door uitstoot en dat dit ernstige gevaren met zich meebrengt, onder meer door de zeespiegelstijging en voor de voedselvoorziening.

Een wereldwijde reductie is dan volgens hem ook nodig. Nederland kan zich er volgens de rechter niet achter verschuilen dat ook andere landen de doelstellingen niet halen. Ons land moet zijn reductie van 25 tot 40 procent dan ook halen.

Roger Koks, de advocaat van Urgenda, reageerde emotioneel op de uitspraak. "Het is zo'n groot maatschappelijk belang waar het hier over gaat en we hebben er echt heel veel voor moeten geven om de rechter ervan te overtuigen dat we hier een zaak hebben", zo zei hij.

Ook Urgenda-directeur Marjan Minnesma is verheugd: "Deze uitspraak maakt heel duidelijk dat klimaatverandering een groot probleem is dat veel effectiever moet worden aangepakt en dat staten zich niet meer kunnen veroorloven onvoldoende te doen. Ze dienen hun burgers te beschermen. Als de politiek dat niet uit zichzelf doet, dan kan de rechter de burger te hulp schieten.''

Eis
De 'actie-organisatie' voor duurzaamheid Urgenda had geëist dat de overheid opdracht zou krijgen de Nederlandse uitstoot van CO2 uitstoot al voor 2020 te verminderen tot het noodzakelijke niveau dat door wetenschappers is vastgesteld: met 40 procent ten opzichte van het niveau van 1990.

Dat de rechter hen in het gelijk stelt, maakt dat dit een unieke uitspraak is, zegt verslaggever Harmen van der Veen. "Dit betekent dat voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis de rechter direct namens de burgers optreedt om de overheid te overtuigen van de zorgplicht die in de grondwet staat."

Dit is daarmee een simpele, directe boodschap aan het kabinet, zegt Van der Veen. "De rechter zei ook nog, 'hoe groter het gevaar, hoe kleiner de beleidsvrijheid van het kabinet'. 17 procent is de ambitie van het kabinet, dat moet dus 25 worden. Daarmee zit de rechter op dit moment op de politieke stoel. Dit kan enorm veel betekenen voor de landen om ons heen."

Vanuit het buitenland was veel interesse voor de zaak. Zo heeft de Belg Serge de Gelderen namens 9.000 mede-eisers een dagvaarding doen uitgaan naar de Belgische overheid. "Dit is super hartverwarmend", zegt hij. "De steun zwelt steeds verder aan en met zo'n uitspraak gaan er heel veel kritische stemmen gestild worden."

Ook in Noorwegen wordt momenteel een soortgelijke zaak voorbereid.

Reacties
VVD-Kamerlid Remco Dijkstra vindt het maar een 'rare uitspraak'. "We zijn al we al heel goed bezig met het klimaatbeleid en de reductie van CO2. Voor 2030 hebben we de doelstelling om een reductie van 40 procent te bewerkstelligen, dus wat dat betreft gaan we overscoren [...] Europa en Nederland lopen echt voorop en ik denk dat dat voldoende is", zegt hij. Daarbij:

Milieudefensie: "Dit is fantastisch, een historische overwinning. Wij feliciteren duurzaamheidsorganisatie Urgenda van harte. Er gaat nu eindelijk iets gebeuren, er moet nu veel meer ruimte gemaakt worden voor duurzame energie. Het huidige aandeel hernieuwbare energie van 4,5 procent is een lachertje.''

Greenpeace: "Echt heel goed nieuws. Juridisch gezien is dit een revolutionaire uitspraak. Er zijn nu al signalen dat we de doelstellingen van het Energieakkoord niet gaan halen. Met deze uitspraak kan de overheid zich dit niet meer veroorloven.''