'Nederland is regelziek, en ziektebron is Den Haag'
Alleen drastische maatregelen om de regelproductie aan banden te leggen kunnen de regeldruk bij zorg- en andere instellingen terugbrengen naar een acceptabel niveau. Dat zegt Gjalt de Jong, econoom aan de Universiteit van Groningen, naar aanleiding van het plan van zorginstelling Antes om de regels in de zorg voor een deel te gaan negeren.
Volgens bestuurder Sjef Czyzewski van Antes dreigt door een explosie aan regels en controles een onwerkbare situatie te ontstaan bij zorginstellingen. Eén zorgonderneming op het gebied van psychiatrie kondigt daarom aan voor een deel de regels te gaan negeren om zo jaarlijks tonnen te besparen. Zorginstellingen hebben te maken met zo veel verschillende regels dat het niet te doen is om ze allemaal op te volgen, zegt Czyzewski in het FD.
Czyzewski wil voor dit jaar maximaal tien regels afspreken die voor iedereen helder zijn en die iedereen kan handhaven. "Er zijn meer dan driehonderd regels die we bij de uitvoering van de zorgverzekeringswet moeten naleven. Dan gaat het bijvoorbeeld over de manier waarop een patiënt met een verwijsbrief bij ons moet komen. Bij de ene verzekeraar kan dat achteraf of tijdens de behandeling, de andere verzekeraar zegt dat het moet voordat er ook maar één minuut een behandeling wordt gegeven."
Seinen op rood
Volgens De Jong is Nederland regelziek. En de bron van de ziekte ligt in Den Haag. We hebben gekeken naar regelgeving en bedrijven en ook daar staan alle seinen op rood, of het nu gaat om de kwaliteit van regels, veranderingen in regels of de kosten van de regeladministratie, het heeft allemaal negatieve gevolgen. Bedrijven worden kopschuw, ze gaan minder investeren en de financiële prestaties worden minder."
Het probleem is volgens De Jong dat in feite de slager zijn eigen vlees keurt. "We zien dat de regelproductie na de oorlog enorm is toegenomen. In het hoger onderwijs met 800 procent. "Het kabinet moet hele drastische maatregelen nemen, bijvoorbeeld door voor de komende vijf jaar te stoppen met het maken van regels of door te zeggen dat we voor elke regel die we maken honderd bestaande regels schrappen."
Regelbrij
Orde brengen in de doorgeslagen regelbrij in de zorgsector, onderwijs en bedrijfsleven begint wat De Jong betreft bij onderling vertrouwen en accepteren dat perfecte regels niet bestaan. "Ze zijn ontzaggelijk moeilijk om te schrijven, uit te voeren en te controleren." Ook de zorg kan worden ingericht op basis van dat vertrouwen, vindt de econoom. "Zorginstelling De Hoven heeft alle regels geschrapt waarvan ze denken dat ze niet nodig zijn voor het welbevinden van de cliënten."
Gevolg: de cliënten zijn veel gelukkiger, de medewerkers worden veel meer aangesproken op hun competenties en het ziekteverzuim gaat naar beneden. "Dus het is zeer goed mogelijk om een regeloze zorg- of andere instelling te organiseren." En wie er nu aan zet is om de regelloze maatschappij een impuls te geven, dat weet De Jong ook wel: de kiezer. "Die moet bij de verkiezingen heel goed kijken naar de verkiezingsprogramma's op lokaal niveau en die partijen uitzoeken waar een regelloze maatschappij voorop staat."
