Onno Hoes: "Er zijn geen fouten gemaakt"

De vader had al zijn vermoedens, maar wist niet wat precies wat de plannen waren van zijn ex-vrouw. Burgemeester Onno Hoes bevestigt dat er signalen van radicalisering waren, maar vindt niet dat er fouten zijn gemaakt. "Binnen de mogelijkheden die we hebben, ook vanuit onderwijs, politie en de gemeente, hebben we gedaan wat we konden."

Anonieme tip
Dat betekende dat er actief informatie is uitgewisseld tussen instanties. "De school was actief betrokken en bracht politie en OM meteen op de hoogte als ze ongerust waren. Zo zijn we ook op het spoor gebracht dat ze weg wilden gaan. Alle veiligheidsdiensten zijn toen in actie gekomen, om dit te voorkomen, maar uiteindelijk zijn ze met valse papieren via België vertrokken naar Syrië."

Dit gebeurde al in oktober vorig jaar. Bart den Hartigh van het Openbaar Ministerie, laat weten dat er vooraf wel signalen waren dat de vrouw wilde vertrekken. "De vader heeft zich gemeld op het politiebureau. Hij had een anonieme tip gekregen dat zijn ex-vrouwe van plan was af te reizen naar Syrië. De politie heeft toen onvoldoende duidelijk gekregen. Op basis van één anonieme tip kunnen we weinig doen."

Moeilijk ingrijpen
Onderzoek moet nu uitwijzen of er anders gehandeld had moeten worden. "De vraag is wanneer moet je ingrijpen?", vertelt Hoes. "Je moet keiharde informatie hebben wil je kinderen bij een ouder weg kunnen halen. Zonder strafrechtelijke feiten is dat bijna onmogelijk."

De kinderen terughalen is volgens Den Hartigh van het OM ook niet te doen. "We hebben geen rechtshulp-relatie met het land. En in het gebied waar ze zitten hadden we daar ook niet eens iets aan gehad. Het is onduidelijke waar de kinderen nu zijn en wat er met ze aan de hand is."

Moeilijk grip krijgen
Ondertussen zijn in Maastricht de eerstelijns-organisaties flink opgeschaald, vertelt Hoes. "Er is niet meteen sprake van een IS-rekruteringscel, maar het is wel zichtbaar geworden dat een aantal mensen die naar Syrië zijn vertrokken vriendschappelijke contacten met elkaar hadden voor die tijd. Overal waar we contact kunnen krijgen met deze mensen wordt extra opgelet: onderwijsinstellingen, welzijn, gezondheid. Maar we merken ook dat de moskeeën bijvoorbeeld steeds minder grip hebben op deze mensen, ze zonderen zich steeds meer af."

Speciale rol voor scholen
Morgen praten Europese onderwijsministers over de rol van scholen bij radicalisering. Steven Lenos van het Radicalisation Awareness Network vertelt dat er vandaag al een manifest is gepresenteerd. "We hebben twee weken geleden met zo'n honderd mensen uit het onderwijs van verschillende landen bij elkaar gezeten. Daar waren scholen bij die ervaring hebben met leerlingen die 'kwijt raken'. Die scholen proberen actief te voorkomen dat dat gebeurt. Het belangrijkste wat er in het manifest staat is: ga de dialoog aan. Kinderen zijn ontvankelijk als ze het gevoel hebben dat ze hier niet mogen zijn, wanneer ze niet gelukkig zijn in hun huidige situatie. De samenleving moet zorgen dat zo'n kind zich welkom voelt en weet dat er geluisterd wordt. Scholen en onderwijs kunnen daarin het verschil maken."