Nog enkele maanden is Schnabel directeur van het SCP, voordat hij met pensioen gaat. Met BNR's Paul van Liempt neemt hij de huidige politieke en economische stand van Nederland door.
Feitelijk minder te besteden
De economische cijfers spreken momenteel niet erg in het voordeel van Nederland. Ook het aankomende jaar lijkt de crisis nog aan te houden, zegt Schnabel. "Alle cijfers wijzen in de richting dat onze economie krimpt. Dat is al een aantal jaar aan de gang en ondertussen groeit onze bevolking." Dat ondertussen de prijzen wel gewoon stijgen voelt de consument stevig in de portemonne. "De btw is met 3 procentpunten omhoog gegaan, de zorgkosten stijgen, het eigen risisco is verhoogd, kinderopvang wordt minder gesubsidieerd. De inkomens stijgen niet en de kosten wel. In het algemeen gaat het inkomensniveau dus teruglopen: we gaan feitelijk minder te besteden hebben."
En dat terwijl het consumentenvertrouwen om verschillende redenen al erg laag is. Schnabel: "Er is veel onzekerheid over banen, pensioenen en de woningmarkt." Ook het vertrouwen in de overheid is niet wat het moet zijn. "Vooral de inkomensafhankelijke zorgpremie heeft het vertrouwen in het kabinet flink beschadigd. Bovendien is het moeilijk in de korte periode dat het kabinet er nu zit aantoonbare resultaten te laten zien."
Eerste Kamer wordt echte machthebber
Sowieso is het politieke landschap behoorlijk veranderd, zegt Schnabel. "Vroeger was het als PvdA of CDA vrij eenvoudig: 30 of 40 zetels had je altijd wel. Geen enkele partij kan nog op een vast kiezersbestand rekenen, je moet vechten voor iedere zetel." De opkomst van ouderenpartij 50PLUS past in het plaatje van de versplintering en onvrede die heerst onder de kiezers. "Als er aan de pensioenen gemorreld wordt komen ouderen snel in opstand. 50PLUS is een partij die duidelijk een bepaalde zorg uitspreekt. En als je kijkt naar de planning die het kabinet nu heeft voor 50+'ers die hun baan verliezen hebben ze ook een punt. Die zijn desastreus."
Het huidige kabinet heeft volgens Schnabel de macht van de Eerste Kamer onderschat. "Men wilde geen derde partij mee laten regeren en daardoor is er geen meerderheid en de Eerste Kamer. Dat is daarmee een echte machthebber geworden. PvdA en VVD hadden verwacht dat een bestuurlijke partij als het CDA in redelijkheid mee zou gaan met de voorstellen van het kabinet. In de praktijk blijkt dat CDA zich heeft ontwikkeld tot een oppositiepartij die probeert profiel te winnen. Het kan een echt probleem worden dat het kabinet de Eerste Kamer niet meekrijgt."
Nederland is 17e Bundesland
Een lichtpuntje in de matige economische situatie is volgens Schnabel de nog steeds groeiende export. "De markten zijn kwestbaar, maar we hebben nog altijd groeiende export." wel zou Schnbael graag zien dat er op het gebied van innovatie meer geïnvesteerd zou worden. "Technisch zijn we goed in staat tot innovatie, maar we besteden er te weinig geld aan: maar 1,6 procent van ons BBP. In Zweden is dat 4 procent, in sommige delen van Duitsland 8 of 9 procent."
De regering zou die innovatie volgens Schnabel moeten bevorderen. "Als het aan mij ligt wordt er meer besteed aan onderwijs en research & development, puur omdat je het daar als Nederland van moet hebben. In Duitsland heeft men enorm geïnvesteerd in onderwijs en dat plukt daar nu de vruchten van." Sowieso moeten we onze oosterburen te vriend houden stelt de SCP-directeur. "Duitsland is onze allerbelangrijkste handelspartner en voor Nederland van fundamenteel economisch belang. Als het daar goed gaat, is de kans groot dat dat bij ons ook zo is. In feite zijn wij een 17e Bundesland."