Vanaf vandaag krijgen de EU-lidstaten geld van de ECB door middel van het opkopen van staatsobligaties met als doel de Europese economie uit het slob te trekken.
Coen Teulings, voormalig topman CPB en nu hoogleraar economie in Cambridge, noemt het 'een experiment'. "Er is al ervaring mee opgedaan in Amerika en Engeland, dus we weten waar we ongeveer aan toe zijn. Maar in Europa-verband is het toch weer een nieuwe stap."
Want de EU is weer anders dan de VS of VK. "Toch zie je dat Engeland en de Verenigde Staten er veel beter voor staan economisch dan Europa. En dat heeft voor een belangrijk deel te maken met het beleid dat in die gebieden gevoerd is. In die zin kan je zeggen dat quantitative easing bijgedragen aan het snellere herstel in Amerika en Engeland dan dat we hier in de eurozone hebben gezien."
'Het komt een beetje laat'
Maar het is wel mosterd naar de maaltijd, zegt econoom Jacob Schoenmaker. "Het is het zoveelste medicijn en we mogen inmiddels wel spreken over anabole steroïden. Het komt ook een beetje laat. De patiënt was net ontwaakt uit de coma en zeker van de intensive care af, en die zou anders over drie weken zonder dit paardenmiddel ook wel ontslagen worden uit het ziekenhuis."
Tussen het aankondigen van het programma en het starten, bleek namelijk het herstel ingezet. Maar nu de behandeling is gestart, kan de ECB niet meer terug. "De ontwikkelingen zijn ontzettend gunstig, de olieprijs valt heel erg mee. Dat konden we ook niet bevroeden toen dit programma werd aangekondigd. De euro is lager. Dus het is in mindere maten nodig dan een aantal maanden geleden. Maar ja, beloofd is beloofd. Dus dit gaat helemaal uitgevoerd worden, waarschijnlijk tot en met september 2016."
De belegger merkt daar het meest van, zegt Schoenmaker. "Het is vooral ontzettend leuk voor iedereen die belegt. Het geld gaat naar het Damrak en niet zo zeer naar de Kalverstraat. De winkeliers zullen er weinig van merken."
Second best
Hoogleraar Teulings ziet een veel beter recept: één fiscaal Europees beleid. Maar dat werkt vanwege de politieke verschillen niet. "Het opkopen is het alternatief als het optimale beleid niet kan. Dus laten we het maar doen en kijken waar het ons zal brengen. Toch nog toe zijn de resultaten positief geweest."
Jaap Koelewijn, hoogleraar finance aan de Nyenrode universiteit, ziet het ook als 'second best'. "Dit moesten we dan maar doen. Maar het mooiste zou zijn als Europa er in slaagt om een monetair beleid en één munt om te zetten in wat echt noodzakelijk is: een gezamenlijk fiscaal beleid en een gezamenlijke Europese begroting. Maar dat zal nog wel een decennium gaan duren."
Overoptimistisch
Koelewijn is niet van mening dat patiënt Europa al bijna het ziekenhuis uit mocht. "De patiënt was wel aan het herstellen, hij deed af en toe een oogje open, maar je ziet grote problemen in Zuid-Europa en Frankrijk. Noord-Europa doet het beter. Maar dan zeggen, we waren er bijna, dat vind ik zwaar overdreven. De Nederlandse groei zit nu op 1,6 - 1,7 procent. Dat is minder dan de helft groei als dat we voor de crisis hadden. Dus om te zeggen dat we er bijna waren, vind ik overoptimistisch."
Het ECB-programma loopt dus in ieder geval tot september volgend jaar. Er is dan voor meer dan 1 biljoen euro in de economie gepompt.