Plasterk: Bezuiniging AIVD heeft veiligheidsconsequenties
De AIVD waarschuwt voor meer ernstige cyberaanvallen en voor cyberjihadisme. Toch moet de dienst zwaar bezuinigen en dat gaat ten koste van de veiligheid. Minister Plasterk maakt zich zorgen. Veiligheidsexpert Rob de Wijk uit harde kritiek op de maatregelen.
De AIVD presenteerde dinsdag het jaarverslag over 2012. De dienst moet de komende jaren flink op de kleintjes gaan letten. Zoals is afgesproken in het regeerakkoord, moet de dienst tot 2018 38 procent bezuinigen op het budget. Het gaat om tientallen miljoenen euro's. "Dat is een heel grote bezuiniging en daar maak ik me eerlijk gezegd wel zorgen over", zegt verantwoordelijk minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) tegenover BNR.
Volgens de minister zullen er keuzes moeten worden gemaakt die onherroepelijk gevolgen hebben voor de veiligheid. "Alles wat de dienst doet, draagt bij aan de veiligheid van Nederland. En ja, als je daar eenderde afhaalt, natuurlijk raakt dat aan de veiligheid van Nederland."
Onverantwoord
Rob de Wijk, veiligheidsexpert en directeur van het HCSS Centre for Strategic Studies, spreekt van een "onbezonnen" maatregel, "die uiteindelijk onverantwoord is voor onze nationale veiligheid". Als voorbeeld noemt hij het voor-wat-hoort-wat-principe, waarbij diensten uit verschillende landen onderling inlichtingen uitwisselen. Als Nederland niets meer te bieden heeft, krijgt het ook niets meer.
Enkele dagen geleden kreeg Nederland bijvoorbeeld nog informatie uit Zwitserland over een dreigende aanslag in Leiden. De Wijk: "Dat is een prachtig voorbeeld. Als dat niet meer kan, omdat je bijvoorbeeld ook nooit meer wat aan de Zwitserse inlichtingendienst aanbiedt, dan kun je het wel vergeten. Dan krijg je zo'n telefoontje ook niet meer."
Volgens De Wijk is de bezuiniging op de AIVD één van de vele beoogde bezuinigingen in het regeerakkoord waarover niet goed is nagedacht. "Dat zie je dus nu ook bij de AIVD. Er is nooit nagedacht over de consequenties. Het is een boekhoudkundige oplossing geweest waarmee je nu heel grote schade aanricht aan de nationale veiligheid voor een heel klein bedrag", zegt De Wijk.
Gevraagd of de bezuiniging wat hem betreft van tafel moet, antwoordt de minister: "We hebben wel met het kabinet getekend voor het pakket zoals het er nu ligt. Het enige wat je zou kunnen hopen, is dat op een gegeven moment de economie zo gaat aantrekken dat er weer extra geld te besteden valt. En dan sta ik wel vooraan om te zeggen: vergeet de AIVD niet."
Cyberaanvallen
Volgens het jaarverslag van de AIVD is Nederland steeds vaker het doelwit van cyberaanvallen die een bedreiging vormen voor de nationale veiligheid. De dreiging komt vooral van spionageaanvallen uit landen als China, Rusland en Iran. Volgens de inlichtingendienst neemt het aantal digitale aanvallen in de toekomst toe in aantal, complexiteit en impact.
Nederland behoort volgens de dienst tot de top 5 van de meest concurrerende kenniseconomieën ter wereld. "Daarom en vanwege de open samenleving en de uitstekende ICT-infrastructuur, vormt ons land een aantrekkelijk doelwit voor economische en technisch-wetenschappelijke spionage'', stelt de AIVD.
Versleutelen
De schade van digitale aanvallen is lastig vast te stellen, maar loopt "naar schatting in de miljarden euro's''. Het grote probleem is dat lastig is te achterhalen wie achter de cyberaanvallen zitten, omdat zij er, volgens de AIVD, "goed in slagen om hun acties te camoufleren, anoniem te opereren en data te versleutelen''.
In het jaarverslag staat ook dat Nederlandse ambtenaren medeslachtoffer zijn geworden van een grote internationale spionageaanval. Toch raakten de computers van de ambtenaren niet besmet waardoor er geen informatie werd gelekt. Uit een analyse van de AIVD blijkt dat de aanval waarschijnlijk uit China komt "of dat de aanvaller ons wilde laten geloven dat de aanval daar vandaan komt''.
De betrokkenheid van andere staten bij dit soort aanvallen is vaak moeilijk te bewijzen, maar volgens een ICT-specialist van de AIVD maken buitenlandse inlichtingendiensten gebruik van geavanceerde aanvallen.
Cyberjihadisme
De geheime dienst wijst ook op jihadisten. In 2012 is in Nederland geen sprake geweest van digitale aanvallen door jihadisten die een bedreiging vormden voor de nationale veiligheid. Toch wil de AIVD het zogenoemde cyberjihadisme wel nauwlettend volgen omdat jihadisten in de toekomst vermoedelijk over meer en betere mogelijkheden beschikken om aanvallen uit te voeren.
