Er zijn drie zaken waar ze aan moet werken, blijkt uit mijn rondje langs deskundigen. Ten eerste draait het allemaal om geld. Het is voor start-ups heel moeilijk om aan investeerders te komen, vertelt lector Innovatie Frans Nauta. "We hebben een gebrek aan risicovolle investeerders, vooral bij hele vroege start-ups. Dan zijn er nog geen klanten, er is marktrisico en vaak nog een beetje technologierisico. Daar kun je bijna geen investeerder voor vinden."
Daar zijn alle deskundigen het over eens: er zouden meer business angels moeten komen. Dat risicovol investeren moet je dus aantrekkelijker maken, vooral voor particulieren en familiebedrijven, zegt investeerder Don Ginsel. "Het investeren in start-ups heeft een hoog hobbymatig karakter. De overheid kan een belangrijke rol spelen om dat én beter onder de aandacht te brengen én te zorgen dat de pijn verzacht wordt mocht een project niet slagen."
Begeleiding in goed management
Ten tweede ontbreekt het de start-ups vaak aan het vermogen om snel te groeien, zegt hoogleraar Strategisch Management Henk Volberda.
"Een start-up heeft niet alleen financiering nodig, maar een start-up moet ook heel goed gemanaged worden. Daar hebben ze ook ondersteuning voor nodig en daar zou mevrouw Kroes een bijdrage aan kunnen leveren, zodat start-ups sneller groeien dan dat ze nu doen."
Je zou start-ups daarin kunnen begeleiden met kennis van de business schools of met buddy-programma's met ondernemers die al ervaring hebben.
Talent binnenhalen
Tot slot het laatste probleem: talent binnenhalen, van vormgevers tot programmeurs. Uit het buitenland halen is lastig, vertelt Oscar Kneppers van start-up hub Rockstart. Er is net een nieuwe regeling dat oprichters van bedrijven hier een jaar lang mogen komen zonder gezeur over visa, maar dat geldt dus nog niet voor iedereen.
"Dat geldt niet automatisch voor ontwikkel- of ontwerptalent wat je elders in de wereld vandaan wil halen. Het zou handig zijn als er een start-upstatus was voor ondernemingen om talent aan zich te binden voor een langere tijd. Wat dat betreft zou ik zeggen: die deuren moeten wagenwijd open."
Kroes heeft maar anderhalf jaar
Gaat ze dat redden? Ze moet een duidelijke focus hebben op de drie pijlers: geld, management en talent. Maar alleen al het feit dat ze er is werkt positief, denkt investeerder Don Ginsel.
"Er zijn ontzettend veel initiatieven voor start-up en groeiende bedrijven in Nederland, maar voor een heel groot deel zijn die gefragmenteerd en worden ze separaat gefinancierd. Maar de communicatie onderling en de afstemming is redelijk beperkt. Dus ik denk daarom dat het aanwijzen van één duidelijk voorvrouw heel erg gaat helpen om de initiatieven aan elkaar te koppelen."
Berlijn
Een van de grootste start-up-magneten in Europa op dit moment is Berlijn. Volgens correspondent Derk Marseille komt dat niet alleen door zakelijke voordelen. "Wat start-up-CEO's aantrekt is de hoeveelheid uitdagingen die zij hebben in hun vrije tijd. Dus niet directe voordelen die te maken hebben met hun business, maar vooral met het feit dat het zo'n goed nachtleven is, dat ze hier lekker kunnen feesten. Maar ook dat er zoveel mooie tentoonstellingen zijn, dat ze kunnen genieten van kunst."
Ook vanuit minder rijke Europese landen komen veel werkers graag naar de Duitse hoofdstad.
Israël
Volgens correspondent Jan Franke heeft Israël van de nood een deugd gemaakt. "De Israëlische regering heeft al in een heel vroeg stadium al geconstateerd dat het land geen natuurlijk hulpbronnen heeft zoals olie en dat het daarom heel erg moest investeren in opleiding." Er gingen grote kapitalen aan geld aan het opleiden van ingenieurs.
Volgens Franke hebben de investeringen de overheid eerder geld opgeleverd dan gekost.