Is de overheid aansprakelijk voor schade Q-koorts?

Bij de epidemie werden in 2009 duizenden mensen ziek en zijn zeker vijfentwintig mensen overleden. De advocaten zeggen dat er zeker 100 sterfgevallen zijn.

"De staat is te laat geweest met de maatregelen die ze nu genomen hebben, dus het ruimen van dieren en het inenten van dieren", zegt advocaat van de patiënten Luc Rohof. "Ook waren er voor de hand liggende maatregelen die ze niet genomen hebben, zoals een vervoersverbod en een verbod om mest uit te ruimen."

Bewijzen
Hij denkt daar verschillende bewijzen voor te hebben, waaronder twee rapporten (Nationale Ombudsman en Commissie Van Dijk) waarin de overheid nalatigheid wordt verweten. Ook blijkt uit een recent rapport van Alterra dat een belangrijke oorzaak van de snelle verspreiding lag in het uitrijden van besmette geitenmest. De advocaten zeggen: minister Verburg had dat kunnen voorkomen en heeft bovendien gezegd dat het uitrijden van mest geen groot probleem was. Onderzoeker Tia Hermans was betrokken bij het Alterra-rapport, maar denkt niet dat de minister dit toen al wist. "Ik denk dat zij op dat moment heeft gereageerd op informatie die op dat moment beschikbaar was."

Wat niet voor de overheid pleit, volgens de advocaten, is dat de uitbraak al in 2007 was en in 2008 en 2009 steeds erger werd. Maar pas na een alarmerende uitzending van Zembla eind 2009 werden er maatregelen genomen.

Valt de minister iets te verwijten?
Als je de jurisprudentie erop naslaat, kan het wel lastig worden, denkt letselschade-specialist Yme Drost. "Als we gaan kijken naar de Nederlandse rechtspraak, hoe de Hoge Raad zich heeft uitgelaten over aansprakelijkheid van de overheid, denk bijvoorbeeld aan de vuurwerkramp in Enschede, dan zie dat de rechtspraak op dat punt afwijzend is. Als je kijkt naar de uitspraken van het Europees Hof, dan is die hoop er wel."

Het Europees Hof heeft nadrukkelijk erkend dat de overheid aansprakelijk kan zijn voor de gezondheid van burgers, zegt Drost. En hij hoopt dat het Nederlands recht hier naar gaat luisteren. "Deze zaak wordt in die zin interessanter als je met de Europese jurisprudentie komt, zodat we hopelijk een keer een omslag krijgen in het denken in Nederland over de aansprakelijkheid van de overheid."

Vangnet
Tot nu toe is de Nederlandse rechtspraak terughoudend, om te voorkomen dat de overheid als vangnet gaat dienen. Er zit ontwikkeling in het Europees recht en is het de vraag wanneer de Nederlandse rechter zich hier iets van aan gaat trekken.