'Confronterende interviews worden steeds belangrijker'

Vanavond komen de beste journalisten, wetenschappers en tv-makers samen in de Stadsschouwburg Amsterdam voor het Grote InterviewGala om te praten over 'het confronterende interview'. Door steeds kleiner wordende budgetten krijgen journalisten steeds minder de kans om zo'n interview daadwerkelijk uit te voeren. Toch is het een buitengewoon belangrijk middel in de belangrijkste taak van de journalistiek: het bewaken van de democratie.

In de kuiten bijten
Volgens initiatiefnemer van het gala Frènk van der Linden wordt het confronterende interview steeds belangrijker. Juist in deze tijd. "Er wordt in toenemende mate gefraudeerd, het politieke opportunisme groeit en er zijn steeds meer bankschandalen. Als journalisten moeten we in de kuiten bijten van mensen die  daar voor verantwoordelijk zijn." Doortastendheid en confrontatie zijn essentieel om deze zaken boven tafel te krijgen. "Geen politicus of CEO heeft er belang bij de waarheid te vertellen. Dat kan stemmen kosten of de koersen laten kelderen."

Moeder bellen
Daarom zijn confronterende interviews juist zo belangrijk. Daarbij zijn niet de toon, maar de inhoud en feitelijkheid doorslaggevend. "Teun van de Keuken van de Keuringsdienst van Waarde of Antoinette Hertsenberg van Radar slaan zelden een hoge toon aan, maar hebben hun huiswerk gewoon goed gedaan. Met feiten kun je je gasten echt in de hoek drijven. Ik heb Marijke van Hees, voormalig PvdA-voorzitter, wel eens geconfronteerd met haar uitspraak dat ze beter bij GroenLinks zou passen. De avond daarvoor had ik drie kwartier met haar moeder gebeld die vertelde dat ze dat aan de keukentafel had gezegd. Dat is misschien banaal, maar dan doe je wel goed je huiswerk."

Terrorist
Van der Linden heeft nog wel een voorbeeld waarbij keiharde confrontatie de informatie opleverde waar hij als journalist op uit was. "Toen ik eind jaren 80 de Israëlische premier Yitzhak Shamir moest interviewen had ik maar twintig minuten gekregen. Dan wordt het al gauw oppervlakkig. Dus stelde ik de openingsvraag: Vertelt u eens hoe het brein van een terrorist werkt, omdat ik wist dat hij lang geleden als vrijheidsstrijder een bom had gegooid. Die man explodeerde en we zaten ineens 80 minuten te praten. Zo'n aanpak is risicovol - iemand kan ook weglopen - maar als je je verdiept in de psychologie van de persoon die je interviewt kun je het risico inschatten."

Gereedschappen
Als interviewer zijn er echter ook andere gereedschappen die je kunt hanteren dan de botte bijl. Ook door te slijmen kun je soms een stuk dichter bij de waarheid komen. "Sommige psychologen zullen journalisten uitlachen om hun aanpak om vanaf de eerste minuut aan te vallen. Die zeggen: verwacht je dan echt dat iemand dan zijn hele ziel en zaligheid op tafel legt? Het is aan journalisten de juiste tactiek te kiezen bij een bepaalde persoon. Met gestrekt been er in gaan werkt niet altijd, soms moet je juist empathie tonen."