Hoe is het decor van deze inhuldiging in ruim dertig jaar veranderd? BNR's Elfanie toe Laer zocht het uit.
"Het was eigenlijk een tamelijke sombere tijd, economische gezien", vertelt hoogleraar vaderlandse geschiedenis Henk te Velde. "Daar ging ook een vrij stevig maatschappelijk protest tegen de gang van zaken mee gepaard. En dat concentreerde zich rond die inhuldiging. 'Geen woning, geen koning': de kraakbeweging van Amsterdam."
"Als je terugkijkt geloof ik eigenlijk niet dat het per se tegen de monarchie gericht was. Het was meer dat de monarchie als een symbool werd aangegrepen om de maatschappij aan te klagen. Mensen hadden behoefte aan woningen, terwijl er huizen leegstonden."
Welvaart
Het was, kortom, net als nu economische crisis, maar de
welvaart was een stuk minder dan nu en het protest, wellicht daarom,
naar verwachting feller. "Als je student had je geen telefoon, had je amper geld om naar het café te gaan en niemand ging op wintersport."
Juliana
De tijd was anders. En op 30 april 1980 was er
dan ook behoefte aan den ander soort koningin dan nu, zegt Anton Zijderveld, emeritus hoogleraar
sociologie. "In eerste instantie wilde een groot gedeelte van de bevolking een voortzetting van wat Juliana had gedaan."
Een lieve koningin dus, die je mevrouw mocht noemen. Kortom, een ander type dan koningin Beatrix was. En dat stuitte op commentaar. De nieuwe vorstin was zakelijk, herwaardeerde al het ceremoniele rond haar ambt en diende door iedereen aangesproken te worden met majesteit. "Ik herinner me goed dat het heel arrogant werd gevonden", zegt Zijderveld.
Andere kritiek
Over drie maanden wordt Koning Willem-Alexander
gehuldigd. Zal ook dan de Dam weer volstaan met uit de kluiten gewassen hippies
die de
ceremonie proberen te verstoren? Hoogleraar Henk te Velde denkt van niet, omdat het protest nu heel anders is. "Kritiek op de monarchie kwam in 1980 vanaf de linkerzijde van het politiek spectrum, maar komt nu van rechts. Die zeggen dat monarchie een deel van de gevestigde orde is, om niet te zeggen van de linkse kerk."
En wat zal de nieuwe koning voor vorst zijn? Hij zal iets minder zakelijk zijn dan zijn moeder, denkt Te Velde. "Hij zal iets meer de neiging hebben om een ontspannen toon te kiezen. Iets minder dat hij echt als koning met een hoofdletter door het leven gaat."
Zijderveld hoopt op een echte verbinder: "Een koning die samen met zijn vrouw, Máxima is natuurlijk enorm belangrijk, de mensen bij elkaar probeert te houden."