Veroordeelde al-Qaidastrijders worden in Saudi-Arabië opnieuw afgericht door goed gedrag van de terroristen te belonen. De regering van Saudi-Arabië hoopt op deze manier veroordeelden op langere termijn terug te plaatsen in de maatschappij.
“Middels beloning gedrag te veranderen, is de beste manier”, zegt Marius Rietdijk is universitair docent gedragspsychologie. “De terroristen zijn natuurlijk gewend om zelf te straffen en worden daarvoor vervolgens gestraft door de samenleving, maar daarmee verander je het gedrag niet.”
Oog om oog
“Onze eerste reflex is om
te denken: als zij ons iets hebben aangedaan, dan moeten wij hen straffen.” Dat
is een eerste emotie, legt Rietdijk uit. “Uiteindelijk zakt die emotie als we
het een plaats hebben gegeven in onze rationele hersenen en dan denken we meer
aan de lange termijn.”
Strafvermindering
Rietdijk legt uit dat spijt betuigen de eerste stap is. Daarna moeten de terroristen
zeggen dat ze ook daadwerkelijk willen veranderen. Het nieuwe, goede gedrag
vervolgens belonen, kan op verschillende manieren, als de beloning maar niet te
groot is. “Bijvoorbeeld middels een puntensysteem. Voor goed gedrag krijgen ze
punten en daarmee kunnen ze dan strafvermindering krijgen.”
Parkiet
Het principe van belonen,
wordt vaak toegepast op kinderen, zegt Rietdijk, en dat blijkt ook meestal goed
te werken. In het centrum voor gedragsverandering van de VU wordt dit principe
gebruikt om prestaties van bedrijven te verbeteren. “Ik heb zelf seens een
parkiet gedresseerd, dat kan in een paar minuten. En ik ben ervan overtuigd dat
dit ook bij mensen kan.” Hoeveel tijd het ‘dresseren’ van terroristen duurt,
durft Rietdijk niet te zeggen.