Leider PKK roept op tot een staakt-het-vuren

Erdogan toonde zich in een persconferentie na afloop van een onderhoud met premier Mark Rutte tevreden over de oproep van Öcalan aan zijn beweging. "Ik vind dit een hele positieve benadering en een hele positieve oproep. Maar het belangrijkste is in hoeverre het toegepast en uitgevoerd gaat worden. Dat is heel belangrijk. Zodra dat gebeurt zal het klimaat in Turkije en in de regio veranderen. Ik geloof daar oprecht in", meldde Erdogan.  Hij noemde de uitvoering van het staakt-het-vuren van eminent belang.

De Turkse premier was minder te spreken over het feit dat bij de bijeenkomst in Diyarbakir, waar de brief van Öcalan werd voorgelezen, geen Turkse vlaggen te zien waren. "Dat is volgens mij de provocatieve benadering van mensen die niet gediend zijn van dit proces. Ik ben een premier die eerder in Diyarbakir heeft gezegd dat wij één natie zijn, één vlag, één staat.''

Timmermans
Ook minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans reageerde positief. "Het is goed nieuws dat de heer Öcalan nu duidelijk kiest voor de vreedzame weg bij het vinden van oplossingen. Ik hoop ook dat het gaat lukken. Je ziet dat de Turkse regering ook in de relatie met Koerden in Irak een pragmatische houding heeft aangenomen."

Iedere verbetering op dit vlak is volgens Timmermans goed voor Turkije, Europa en "zeker voor een regio die al voldoende onrust heeft en niet nog meer onrust kan gebruiken." 

Istanbul
Beide partijen zijn oorlogsmoe, denkt Dirk Vermeiren, correspondent in Turkije. Maar speelde ook een aantal democratische factoren een rol. "Istanbul is eigenlijk de grootste Koerdische stad, groter dan de oorspronkelijke Koerdische steden in het zuidoosten. Om president te worden moet er een grondwetswijziging komen heeft Erdogan de steun van de Koerden nodig: én van de Koerdische partij, én van de Koerdische stemmers."

Vrijlating van Öcalan is op dit moment volgens Vermeiren niet aan de orde. "Uiteindelijk blijft hij voor de Turkse publieke opinie public enemy number one. Rechtstreeks onderhandelen tussen Erdogan en Öcalan zit er niet aan te komen. Ik denk dat ze niet zo gauw op één foto te zien zijn."

Begin van onderhandelingen
De oproep van de PKK wordt gezien als het begin van politieke onderhandelingen tussen Turkije en de PKK over een permanente wederzijdse wapenstilstand.

Regering
“Het is voor de PKK niet zo spectaculair dat ze de wapens neerleggen, maar de regering heeft dat nooit gedaan. Dus nu is het cruciaal dat de regering zich daar ook aan gaat houden”, legt Turkije-correspondent Fréderike Geerdink uit.

“Öcalan heeft vaker oproepen tot een staakt-het-vuren, maar deze oproep is anders. Ten eerste staat de Turkse regering er heel anders in. De PKK heeft eerder de wapens neergelegd, maar dat was nooit in overleg met de regering. Nu komt de regering er ook voor uit dat er met Öcalan gesproken wordt.”

Straten en pleinen
Volgens Geerdink hebben de mensen nu ook echt het gevoel dat er iets gaat veranderen en dat is zichtbaar op straten en pleinen. Honderdduizenden Koerden waren donderdag in het zuidoosten van Turkije samengekomen in afwachting van de oproep die al was aangekondigd. In de stad Diyarbakir werd de verklaring van de gedetineerde Öcalan voorgelezen in het Koerdisch en in het Turks. De verklaring kwam tijdens Newroz, het Nieuwjaar voor Koerden.

Gevangeniseiland
De oproep komt volgens Koerdische ingewijden na lang overleg tussen de regering en de PKK. Öcalan zit sinds 1999 vast op het gevangeniseiland Imrali. Hij spreekt met de buitenwereld via Koerdische politici die hem deze week voor de derde keer bezochten.

Geerdink verwacht dat als er vrede is dat Öcalan wordt vrijgelaten. “Veel mensen denken dat dit besluit tot een wapenstilstand vrede is, maar dat is het nog niet. Voordat de PKK de wapens oppakte, was er weliswaar niet dit soort geweld, maar er was wel veel geweld tegen de Koerden, zij kunnen niet zichzelf zijn en dat willen ze wel graag. Koerden noemen dat een eervolle vrede, een vrede waarin zij kunnen zijn wie ze zijn.”