Rechters melden bijbaan niet

'Ik moet eerlijk zeggen dat mij een gevoel van teleurstelling overviel toen ik dit resultaat vernam', reageert Reinier van Zutphen, voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak. De NVvR zal haar leden vragen om zo snel mogelijk het register op nevenfuncties te controleren.
Luister naar het interview met Van Zuthpen via de knop rechts.
'Leidraad nevenfuncties'
Rechters en rechters-plaatsvervangers zijn wettelijk verplicht om hun nevenfuncties te melden bij het bestuur van het gerecht waar zij werken. Dit om belangenverstrengeling te voorkomen. De wettelijke verplichting wordt verduidelijkt in een 'Leidraad nevenfuncties' die begin 2009 nog eens is aangescherpt.
Digitaal register
Sinds juni 2002 worden de gemelde nevenfuncties opgenomen in een digitaal register dat toegankelijk is via www.rechtspraak.nl. Maar dit register is niet actueel en sommige bijbanen zijn in het geheel niet terug te vinden. Zo vond deze krant een rechter-plaatsvervanger die bestuurslid is van een stichting, waarin de beschermingsconstructie van Vopak, een groot, beursgenoteerd bedrijf is ondergebracht. In 2010 had dit bedrijf een omzet van 1 miljard.
Geen controle
Van een lid van de Hoge Raad publiceerde het register pas ruim zes maanden na zijn benoeming diens nevenfuncties en arbeidsverleden. Een Haagse rechter vermeldt niet dat zij bestuurder is bij een stichting voor ex-gedetineerden in Leiden. Van veel rechters en rechters-plaatsvervangers is niet terug te vinden dat zij juridische cursussen geven of deel uitmaken van een geschillencommissie. Dit is strijdig met de aanbevelingen in de 'Leidraad nevenfuncties'.
Onduidleijkheid
Controle of rechters wel al hun bijbanen opgeven, is er niet. Bovendien lijkt er onder rechters grote onduidelijkheid te bestaan over welke informatie wel en niet moet worden verstrekt. Waar de ene rechter tot in detail zijn of haar nevenfuncties beschrijft, laat de ander het bij een summiere omschrijving als 'managing director' of 'bestuurslid'.
Moeilijk te vinden
Voor buitenstaanders is het bijzonder lastig om na te gaan of een rechter wel alle nevenfuncties heeft opgegeven. Het digitale register geeft geen voornamen en geboortedata. Of een rechter voorkomt in openbare bronnen, zoals bijvoorbeeld het handelsregister van de Kamer van Koophandel of het Kadaster, valt zo nauwelijks te controleren.
Meldplicht
Volgens de Raad voor de Rechtspraak, die het digitale register beheert en bijhoudt, moeten rechters jaarlijks precies invullen welke functies zij vervullen en sinds wanneer. Wanneer een rechter een nieuwe nevenfunctie heeft, zal hij of zij dat moeten melden bij het gerechtsbestuur. Dat beoordeelt of er eventuele bezwaren bestaan tegen het vervullen van die functie. Is dat niet het geval, dan wordt de bijbaan toegevoegd aan het register.
Disciplinaire straf
Rechters-plaatsvervangers dienen hun hoofdfunctie op te geven, maar deze krant vond twee plaatsvervangers van wie het register niet vermeldt dat ze advocaat en hoogleraar zijn.
Een rechter die een nevenfunctie niet opgeeft, kan een disciplinaire straf krijgen in de vorm van een waarschuwing.