Een jubileum is meestal een goede reden voor slingers, champagne en als het even kan ook een flink stuk taart. Maar vandaag misschien maar even niet.
Want op 9 augustus 2007, vijf jaar geleden, werd Europa opgescheept met problemen uit Amerika. Veel banken hadden Amerikaanse rommelhypotheken op de balans en de banken onderling vertrouwden elkaar niet meer: de ECB moest ingrijpen. “Als je het in één zin samenvat is het toch wel de ergste financiële crisis sinds de tweede wereldoorlog”, zegt Martin van Vliet, macro-econoom bij ING.
Overoptimisme
En hoewel de crisis niet vrolijk stemt, hebben we die juist te danken aan ons
eigen optimisme. “Als we het hebben over de oorzaak van de crisis, dan heeft
het te maken met een massale onderschatting van financiële risico’s. Dat heeft
enerzijds te maken met overoptimisme, maar dat is menselijk falen en van alle
tijden. Anderzijds heeft het te maken met verkeerde prikkels en die kan je
wegnemen. Maar het overoptimisme dat is van alle tijden”, zegt Van Vliet.
Dat overoptimisme zit nou eenmaal in de mens en dus horen crises er gewoon bij, zegt Allard Bruinshoofd, macro-econoom bij de Rabobank. “Uiteindelijk zit het in de genen van de mens. Het is vanuit de oertijd al jagen en verzamelen en met name dat verzamelen wil nog wel eens wat te veel worden.”
Lessen
Dam hamster je jezelf dus een economische crisis in. Maar we hebben de
afgelopen jaren ook wel wat geleerd, zegt Van Vliet. “De belangrijkste les is
dat het financiële systeem veiliger en eenvoudiger moet worden. Dat betekent
grotere buffers, maar ook striktere regels.”
En wat we niet moeten vergeten: een dosis gezond verstand. “De crux zit ‘m er uiteindelijk in dat je de realiteit niet uit het oog verliest. Alleen dan zit je met de economie en de financiële markten met een gedragsprobleem. Want als we collectief geloven dat het goed gaat, dan zal het ook een hele tijd goed gaan”, zegt Bruinshoofd.
Half leeg
Dus, zegt Van Vliet, moeten we af en toe denken dat het glas half leeg is. “Als
mens kun je dus leren van de crisis, door vooral niet al te optimistisch over
de toekomst te zijn. Je moet ook rekening houden met de risico’s die er zijn.”
Einde?
De slingers kunnen pas echt uit als we er vanaf zijn, maar zo ver is het nog
niet. “Ik vrees dat er misschien nog twee jaar bij komt, maar ik hoop dat we
niet het tienjarig jubileum moeten vieren”, zegt van Vliet.
Heb geduld, want uiteindelijk komt het allemaal goed. “Dat heeft de geschiedenis ook uitgeleerd. Het kan lang duren, maar het gaat uiteindelijk wel weer goed komen”, zegt Bruinshoofd.