RMO wil eigen initiatief stimuleren met 'Nederlands model'
Weg met de verzorgingsstaat. Burgers en organisaties moeten véél meer zelf doen, zonder bemoeienis van de overheid. Dus bijvoorbeeld geen verplichte CITO-toetsen, en de thuiszorg en jeugdzorg helemaal loslaten.
Dat staat in een advies van de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling, de RMO, aan de regering.
Steen in de vijver
VVD-Kamerlid Pieter Duisenberg ervaart het advies in ieder geval als een flinke steun in de rug. "Als VVD hebben we de laatste maanden een paar keer de steen in de vijver geworpen: de overheid moet terug in zijn hok. Het is te makkelijk om te zeggen dat het alleen de centrale overheid betreft. Het vereist een mentaliteitsverandering, ook op lokaal niveau. Dus ook voor de onderwijzers."
"Wij zetten in op het behoud van de CITO-toets, maar belangrijker is transparantie richting ouders over het presteren van scholen. De verantwoordelijke burger verwacht transparantie. Je moet wel een onderscheid maken tussen het wat en het hoe. Als overheid steken we 30 miljard in het onderwijs. Maar hoe het gedaan wordt, dat moet je vrij laten aan de scholen. Dát is op dit moment nog veel te veel dichtgetimmerd."
De noodzakelijke ombuigingen worden voor twee derde gevormd door lastenverlagingen, zegt Duisenberg, en voor een derde door lastenverhogingen. Wat volgens Duisenberg onderbelicht blijft is dat dat ruimte biedt voor een structureel begrotingsoverschot. "En als je die structurele hervormingen hebt doorgevoerd, is er weer ruimte om de lasten te verlagen, en dat is wat wij als VVD willen."
Nederlandse waarden
Paul Frissen, voorzitter van de adviescommissie en hoogleraar bestuurskunde, benadrukt dat met het advies wordt teruggegrepen op hele oude Nederlandse waarden. "Als je naar de geschiedenis kijkt, is veel van wat nu in overheidshanden is ooit begonnen door particulieren, door burgers, maatschappelijk middenveld en civil society. Het lijkt voor de hand te liggen om dat toch weer een beetje opnieuw te gaan doen."
De financiële problemen van de overheid zorgen ervoor dat deze minder voor de burgers kan doen. Bovendien heeft die behoefte aan meer eigen initiatief, zegt Frissen. "Dus het is meer een Nederlands model dan een Amerikaans model, hoewel natuurlijk niet alles in Amerika fout is."
De overheid kan in feite niet anders dan zorgen voor gelijkheid, en dat sluit steeds minder aan bij de behoefte van mensen om juist verschillend te zijn. "Ik denk dat het verstandig is om daar ruim baan aan te geven, want als je die gelijkheid voortdurend voorop stelt, krijg je gratis heel veel bureaucratie, regelgeving, toezicht en monitoring meegeleverd."
