Nederland heeft nooit spoor onderhouden
Het onderhoud van het spoor moet niet terug naar de overheid, want de overheid heeft nooit de onderhoud van het spoor gedaan.
Dit zei Roel in 't Veld, oud-politicus voor de PvdA en hoogleraar hybride bestuurskunde. Na aanhoudende kritiek op die organisatie wil een Kamermeerderheid dat de overheid weer directe zeggenschap krijgt over het beheer van het spoor.
Vandaag zei VVD-kamerlid Charlie Aptroot dat als het aan hem ligt de taken van ProRail worden overgenomen door Rijkswaterstaat. Minister Schultz van Haegen reageerde niet onwelwillend op het voorstel. Maar ze heeft nog geen definitieve keuze gemaakt wat te doen met de spoorbeheerder.
Nooit gedaan
"Er zijn goede redenen waarom de overheid het onderhoud nooit heeft gedaan. Je hebt daar een specifiek soort deskundigheid voor nodig. Een spoor is een vrij ingewikkeld technologisch netwerk. De overheid heeft zich daar in het verleden in Nederland enorm mee bemoeid en daar is het niet beter van geworden," aldus in 't Veld.
De hoogleraar zei tegen BNR dat de VVD zich nooit erg bezig heeft gehouden met Prorail: “Ze vonden het in het begin van de jaren ’90 niet nodig dat de informatiesystemen een reservesystemen kregen, dat scheelde in de kosten. Bovendien moest de NS ook naar de beurs, dan waren de kosten helemaal laag.”
Staatsbedrijf
De plannen van Aptroot en de zijnen zijn voor Roel in ’t Veld überhaupt onbegrijpelijk, omdat ProRail al een staatsbedrijf is: “Het is voor 100 procent eigendom van de staat, dus hij moet eerst maar eens uitleggen wat hij precies wil.”
In ’t Veld hield ook nog voor dat het eigenlijk helemaal niet slecht gaat met het Nederlandse spoor: “Het prestatieniveau van de Nederlandse Spoorwegen staat op de tweede of derde plaats in Europa. Het prestatieniveau is niet goed genoeg, maar zou het met deze plannen wel goed genoeg worden?” In ’t Veld zegt dat het prestatieniveau wel omhoog kan, en noemt Japan als voorbeeld, maar daar besteden ze vijf keer zoveel per meter spoor.
Koperen bordje
Overigens ziet de hoogleraar wel een voordeel van een eventuele samenvoeging met Rijkswaterstaat: “Misschien zouden politici iets normaler gaan praten over het spoor. Als er op de weg een ongeluk gebeurt, omdat er een vrachtwagenchauffeur door rood rijdt, gaat niemand schelden op Rijkswaterstaat.”
Hoe de nieuwe contructie met Rijkswaterstaat een gezicht krijgt, weet In 't Veld ook al: “Je moet een koperen bordje kopen en op de muur van Rijkswaterstaat spijkeren waarop staat: ProRail onderdeel Rijkswaterstaat.”
Politieke verantwoordelijkheid
ProRail en de Nederlandse Spoorwegen willen niet reageren op de verschillende scenario's die de ronde doen over de toekomst van spoorbeheerder ProRail. VVD en PVV willen het verzelfstandigde ProRail opheffen en de taken elders onderbrengen, bijvoorbeeld bij Rijkswaterstaat. Enkele andere partijen denken over het weer samenbrengen van NS en ProRail onder één leiding.
“Ordening op het spoor is een politieke verantwoordelijkheid'', is het enige wat een woordvoerster van ProRail kwijt wil. Ook de NS wacht de politieke besluitvorming af en wilde donderdag niet inhoudelijk reageren. “Nu is het parlement nog met reces'', aldus een NS-woordvoerster. Dinsdag is er een overleg met minister Melanie Schultz van Haegen (Infrastructuur). “Wie weet gaan ze er dan over praten.''