Breivik: ik ben onschuldig
De Noor Anders Behring Breivik acht zichzelf niet schuldig, maar geeft wel toe dat hij de aanslagen heeft gepleegd. Hij noemt het zelfverdediging.
Dat zei hij maandagochtend bij de start van zijn proces in Oslo. Ook zei Breivik dat hij de Noorse rechtbank niet erkent.
Bij het begin van zijn zaak maakte Breivik een extreem-rechts gebaar. Zodra zijn handboeien afgingen, maakte hij een saluutgebaar met zijn vuist op de borst en dan naar voren. De advocaten van Breivik eisen vrijspraak voor hun cliënt. Hij handelde namelijk uit noodweer, zeggen zij.
Beelden
Aanklager Svein Holden liet bij het proces tegen Breivik maandag in Oslo niet eerder vertoonde beelden zien van de aanslag in Oslo. De beelden laten zien hoe mensen in de richting van de geparkeerde bestelbus lopen juist voordat die ontploft.
Bij de aanslag op de regeringsgebouwen in Oslo juli vorig jaar kwamen 8 mensen om. Breivik toonde zelf geen enkele emotie bij het zien van de beelden. Enkele overlevenden, nabestaanden en journalisten hapten echter naar adem toen te zien was hoe de bom afging.
Emotie
Breivik raakte enigszins geëmotioneerd toen de rechtbank de propagandafilm vertoonde die hij had gemaakt. Zijn lip trilde even en hij leek even te vechten tegen tranen, toen hij zijn ogen neersloeg. Hij was tot dusver bij het proces maandagochtend juist uiterst koelbloedig.
Schrijver
De 33-jarige Breivik, die gekleed is in een zwart pak met koperkleurige stropdas, presenteerde zichzelf als "schrijver''. Hij had eerder de ideologie achter zijn aanslagen uitgebreid toegelicht in een manifest op internet.
Vooraf werd gewaarschuwd dat Breivik het proces wil gebruiken om zijn extreem-rechtse boodschap over te brengen. Verslaggever Jeroen Stans vertelt dat de rechters hier rekening mee houden. Stans: "De rechtbank heeft de advocaten van Breivik op het hart gedrukt dat hun cliënt zich moet houden bij de zaak."
Escorte
Breivik kwam maandagochtend in een politiewagen met een escorte van motoragenten aan bij de zwaarbeveiligde rechtbank. Het konvooi ging direct een ondergrondse parkeergarage van de rechtbank binnen.
Breivik heeft bekend dat hij vorig jaar juli twee aanslagen heeft gepleegd in de Noorse hoofdstad Oslo en op het eiland Utøya. Hierbij kwamen 77 mensen om het leven. Hij noemde zijn daad "verschrikkelijk maar noodzakelijk''. Hij wilde "Noorwegen behoeden voor islamisering".
112-fragment
Tijdens het proces tegen Anders Breivik is een fragment afgespeeld waarin te horen is hoe hij belt met 112. " Ik ben op dit moment op Utoya. Ik wil me overgeven", vertelt hij in het telefoongesprek.
Terrorisme
Breivik staat terecht wegens terrorisme en moord met voorbedachten rade. De rechters moesten zich eerst over de toerekeningsvatbaarheid van Breivik uitspreken.
In een eerste onderzoeksrapport werd hij ontoerekeningsvatbaar verklaard. Maar vorige week werd een nieuw, uitgebreider onderzoek gepresenteerd, waaruit bleek dat hij wel degelijk toerekeningsvatbaar was tijdens zijn daden.
De Noorse bevolking wil niets liever dan dat Breivik toerekeningsvatbaar wordt verklaard, want alleen dan wordt hij "echt gestraft".
Tenlastelegging
Aanklaagster Inga Bejer Engh las maandag de namen van de 77 slachtoffers voor. Ook beschreef zij in de toelichting op haar tenlastelegging gedetailleerd hoe Breivik te werk ging. Breivik begint naar verwachting dinsdag te getuigen in zijn eigen zaak. Dat zal vermoedelijk een week duren.
Herinneringen
De nabestaanden van het schietdrama zeggen niet uit te kijken naar alle media-aandacht die de zaak krijgt. " Dan komen alle herinneringen weer boven ", zegt Utoya-overlevende Håkon Sandbakken tegen BNR’s Jeroen Stans.
Volg hier via een livestream het proces van Breivik.