'Koning Filip een houten klaas die een presentatie geeft'

Peter Vandermeersch, hoofdredacteur van NRC handelbad, volgde de ceremonie op de voet en ziet nog geen echte leider in de kersverse koning.  "Ik denk van niet. Er waren nogal wat vragen die mensen zich stelden. ‘Kan Filip het eigenlijk wel?’. Hij mag dan wel 53 zijn en zich heel zijn leven voorbereid hebben op dit koningschap. Maar een aantal jaar geleden liet een hofmaarschalk al vallen: ‘Hij kan het niet’. Dat is wat blijven hangen, misschien een beetje ten onrechte."

Volgens Vandermeersch moet een koning vooral goed kunnen communiceren. "Zoals Willem Alexander in dit land weet. En qua communicatie heeft hij het gisteren niet echt geweldig gedaan. In die zin zijn er gisteren toch wel wat vragen blijven hangen boven het begin van het koningschap van Filip."

Extra speech
Om tien uur ’s avonds gaf Filip nog een speech dat vooraf niet in het draaiboek was opgenomen. Dit werd aan het einde van de middag aangekondingd en dat was voer voor speculaties. "De televisiezenders zeiden direct dat dit de nieuwe Filip was, dat dit het nieuwe Belgische koningschap was en dat het onverwachts werd, dichterbij het volk en minder protocollair. Die spanning werd opgebouwd tot tien uur."

"Filip kwam naar buiten, kuste Mathilde nog wat onhandig en stamelde een paar woorden. Maar het erge bovendien was dat hij die woorden heel duidelijk ergens op een spiekbriefje stonden dus dat hij er zelfs niet in slaagde om op een gewone manier naar buiten te komen en te zeggen: 'Hey dit was een geweldige dag. Dank allemaal. Leve België en vive la Belgique'.

Houten klaas
Een beetje klunzig, omschrijft Vandermeersch het. "Hij was bijna een houten klaas die een presentatie op het balkon van het paleis gaf. En dat was eigenlijk een beetje een valse noot op een hele dag, waarin Filip het protocol gedaan heeft zoals het gedaan moest worden. Maar wél een valse noot waarvan ik vrees dat hij wat blijft hangen en die het begin van zijn koningschap misschien wel wat tekent."

Dat klinkt niet bepaald positief. Maar het is niet zo dat in België ineens een gigantische opkomst van republikeinse geluiden te horen is. "Je hoort niet echt een republikeins geluid. Willem Alexander wordt anno 2013 koning en dat is in dit land niet vanzelfsprekend om koning te worden in de 21 eeuw. En dat is in België eigenlijk nog veel minder vanzelfsprekend."

Verkiezingen
Vandermeersch noemt de belangrijke verkiezingen van komend jaar als belangrijk punt. Volgens de peilingen stemt 40 procent van de Vlamingen op de N-VA, van Bart de Wever. "En die partij wil eigenlijk het einde van het land en dus ook het einde van het koningschap als dusdanig."

En de grote afwezige was diezelfde Bart de Wever, "de allerbelangrijkste politicus van dit land, zegt Vandermeersch. "En misschien schept dat beeld wel wat van wat we gisteren gezien hebben. Aan de ene kant Filip van België die de zevende koning der Belgen wordt. En an de andere kant de allerbelangrijkste politicus van het land die zijn kat stuurt."

Laatste koning?
Er wordt ook gespeculeerd dat Filip zomaar eens de laatste koning van België zou kunnen zijn. “In Nederland hebben we natuurlijk met belangstelling gevolgd hoe het na de vorige verkiezingen 500 dagen heeft geduurd voor men in staat was om een federale regering te vormen. Iedereen houdt zijn hart vast als je vraagt wat er volgend jaar gaat gebeuren."

"Iemand die relatief onervaren is als Filip moet die kabinetsformatie dan in goede banen leiden. Want net zoals in Nederland blijft ook in België de koning een belangrijke politieke rol hebben. Met name bij de formatie speelt hij een belangrijke rol. En ook daarom is natuurlijk net zoals in Nederland het debat in België bezig over het ceremonieel invullen van het koningschap", zegt Vandermeersch.