Stembussen kunnen worden afgestoft

Verslaggever Hans Verbeek wijst erop dat er volgens de Kieswet 90 dagen moeten zitten tussen de val van een kabinet en verkiezingen. "Dan zou je midden in de zomer terecht komen. Dat mag dan ook niet, dus dan heb je het sowieso pas over september. Je blijft met een demissionair kabinet zitten, dat kan proberen met andere alsnog een pakket bezuinigingen tot stand te brengen.

Andere partijen doen dat niet en willen nieuwe verkiezingen. Een eventueel demissionair kabinet zou dan wel kunnen onderhandelen met oppositiepartijen als de PvdA, GroenLinks, D66 of ChristenUnie om te kijken of zij er als een tussenpakket uit kunnen komen. Er moet natuurlijk wel iets naar Brussel van een voorspelling van hoe de begroting van 2013 eruit gaat zien."

Of dat gaat lukken is volgens Verbeek nog maar de vraag, nu de partijen in het Catshuis er op het laatste moment niet uitkwamen. "Ze waren het al over een hoop punten eens, dus in feite zijn de inhoudelijke besluiten vorige week al genomen. Het kan zijn dat de berekeningen van het CPB tegenvielen, maar het kan ook zijn dat Wilders na de berekeningen met nieuwe eisen is gekomen op het gebied van integratie of immigratie en asiel."

Verlamde situatie
Nederland heeft nu niet veel keus, meent econoom Sweder van Wijnbergen. "We hadden eigenlijk al een jaar lang een verlamde situatie. Deze coalitie was te intern verdeeld om serieuze maatregelen te nemen. Als dit betekent dat er een helder mandaat komt na verkiezingen dan is het ook economisch gezien een stap vooruit. Maar ja, de onzekerheid zal minimaal 90 dagen doorduren."

Als het aan Van Wijnbergen ligt heeft het weinig nut om Rutte nu naar de Kamer te laten komen. "We weten dat Rutte en consorten geen meerderheid heeft en we weten dat Jolande Sap met haar programma ook geen meerderheid heeft, dus wat is het nut daarvan? Ik zou zeggen: ga dan maar naar de kiezer."

"We zitten al anderhalf jaar met een verlamde regering. Ze hebben de kaasschaaf uitvoerig gehanteerd, maar de grote bezuiniging van 18 miljard moet nog komen. Maar de wereld is nog steeds niet ingestort. We hebben een goede uitgangspositie omdat we eigenlijk qua werkloosheid vrij goed uit de kredietcrisis gekomen zijn, maar het is nu wel iets aan het slippen."

De situatie is dus niet rooskleurig, maar er is weinig reden tot paniek, meent Sweder van Wijnbergen. "We kunnen niet op onze lauweren rusten. We zien het overheidstekort oplopen, maar het is niet zo dat we binnen 90 dagen Italië geworden zijn. Als er verkiezingen komen, wat mij logisch lijkt, dan loopt het wel weer, denk ik."

Campagnetaal
Door de mededelingen op de verschillende persconferenties door hoor je de verkiezingen er al aankomen in de gebezigde campagnetaal, zegt verslaggever Hugo Reitsma. Maar het is maar de vraag hoe dat nu in zijn werk gaat. "Maandag zal de premier naar de koninging gaan. Opvallend is dat ik hem niet heb horen zeggen dat hij ook het ontslag van het kabinet zal aanbieden."

De demissionaire staat die dan ontstaat kan remmend werken op wat het kabinet kan doen. "Er zal waarschijnlijk dinsdag een Kamerdebat volgen. Opvallend was dat evenals bij de eerder breukdreiging meteen een uitgestoken hand komt van de zogenaamde Kunduz-coalitie -D66, ChristenUnie en GroenLinks- om met het kabinet van CDA en VVD vóór de verkiezingen tot een crisispakket te komen."

De vraag is of deze partijen zich kunnen vinden in de hervormingen die VVD en CDA voor ogen hebben. "Beperking van de hypotheekrenteaftrek en eerdere verhoging van de AOW zijn juist de punten waar deze partijen alle nadruk op leggen. Daarnaast zitten er natuurlijk pijnlijke bezuinigingen zoals een hogere btw, waarvan alle economen zeggen: 'dat is nou het slechtste wat je kan doen."

Reitsma denkt dat er snel een crisispakket kan zijn. "De partijen die nu hun hand uitsteken hebben het kabinet keer op keer opgeroepen: 'doe dit nou zoals het hoort in een Kamerdebat. Er is een pakket dat ongeveer klaar is. Dat kan gewoon in een Kamerdebat, dan kan het hele pakket nog worden geamendeerd. De Brusselse deadline halen wordt wel lastig, vóór het eind van de week."