Vendrik: groeiende behoefte aan controle

De Europese Unie stelt strenge eisen aan de begroting. Daarom moet de Algemene Rekenkamer niet alleen aan het Nederlandse publiek, maar ook aan de EU verantwoording afleggen. “De Europese Commissie heeft van de lidstaten extra bevoegdheden gekregen om de nationale begrotingen vooraf te beoordelen. Dat proces wordt steeds zwaarder. Het gaat niet alleen maar over het begrotingstekort van wel of niet 3 procent, maar over je hele economische beleid”, legt Kees Vendrik, sinds 2011 lid van het College van de Algemene Rekenkamer, vrijdag uit op BNR.

Vergrootglas
"Je ziet een enorme Europese beweging op gang komen: er is een groeiende behoefte aan meer controle", vertelt Vendrik. “Nederland staat onder het vergrootglas van de Europese Commissie vanwege bijvoorbeeld de risico’s op de woningmarkt. Rond die begroting is aan de voorkant geregeld dat de Europese Commissie veel meer macht heeft en dat heeft consequenties voor de achterkant."

Zorg
Ook de Nederlandse zorg is een speciale kwestie, vertelt Vendrik. “Die is premie gefinancieerd en zit buiten het domein van de Algemene Rekenkamer, dat is ooit zo gegroeid. Maar je ziet wel dat de uitgaven sterk groeien. En ondanks de sterk stijgende budgetten lukt het de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport niet om de budgetten onder controle te houden.”

“Dat systeem wordt nu wel opgeschoond door minister Schippers, maar de Europese Commissie heeft daar wel z’n oog op laten vallen.”

Lokale rekenkamers
Afgelopen week bleek dat veel gemeentelijke rekenkamers niet in staat zijn om hun taak goed uit te voeren. “De gemeentes krijgen een veel grotere financiële verantwoordelijkheid de aankomende tijd. En als ze goed hun controlerende werk willen doen, heb je daar idealiter een goede rekenkamer bij nodig”, vertelt Vendrik.

"De politiek moet kiezen als ze willen dat de decentralisatie lukt. Het gaat om een bedrag van ongeveer 15 miljard euro wat nu nog op de Rijksbegroting staat en we nu met de Algemene Rekenkamer naar kijken. Dat wordt straks bijgeschreven op de rekeningen van de gemeentes."

Wettelijk regelen
Vendrik vindt dat als je echt wil dat die rekenkamers hun functie krijgen, je het wettelijk moet regelen. “De minister van Binnenlandse Zaken is uiteindelijk verantwoordelijk voor het financieel beheer bij gemeentes. Als je wil dat die lokale rekenkamers iets voorstellen, dan moet je dat op voldoende schaal organiseren, met voldoende budget, met toegang tot data en een onafhankelijke positie.”

“We zien ook dat een aantal gemeentes, een stuk of 20, hun budget voor een lokale rekenkamer op nul euro hebben gezet. Dat betekent eigenlijk dat je ze opheft en die gemeentes voldoen dan niet aan de wet. Daar hebben provincies ook een taak: die zouden ook in het geweer mogen komen.”

Griekse Rekenkamer
Onder leiding van Kees Vendrik gaan vijf Europese Rekenkamers de komende twee jaar hun Griekse collega's helpen de organisatie te verbeteren. Vendrik vindt niet dat zijn Griekse collega’s van de Griekse Rekenkamer onkundig waren. “Ze zaten in een andere rol en positie. Dat is nu bij Griekse wetgeving veranderd. Ze gaan nu meer de moderne Angelsaksische werkwijze aanhouden, waarbij ze veel meer naar de systemen kijken die de Griekse overheid hanteert. Om die omslag te maken gaan we ze helpen”, zegt Vendrik. 

"De Griekse rekenkamer was onderdeel van de overheid en stond niet op een onafhankelijke positie. Het model dat wij kennen staat de rekenkamer buiten het overheidsapparaat."