Overleg gestaakt, Samsom wil verkiezing
Diederik Samsom heeft de smaak de pakken. Na de geslaagde verkiezing voor het fractievoorzitterschap wil hij nu Tweede Kamerverkiezingen: "Het gaat om de begroting van 2013. De Brusselse deadline haalt Rutte niet meer."
Dit zei Diederik Samsom vandaag tegen BNR. De politiek leider van de grootste oppositiepartij heeft aan de Tweede Kamer opheldering over de staking van de Casthuisonderhandelingen eerder deze woensdag. Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) zijn de onderhandelingen in een moeilijke fase gekomen Samsom wil weten wat dit inhoudt. Premier Rutte verwees hem naar het woordenboek.
Verkiezingen in juni
Samsom wil ook van Rutte weten 'of hij nog een gat ziet om door te gaan.' Volgens ingewijden wilde PVV-leider Wilders breken en een eind maken aan de onderhandelingen op het Catshuis tussen VVD, CDA en PVV over de bezuinigingen. De anderen zouden hem hebben gevraagd er nog een nachtje over te slapen.
De leider van de PvdA erkent dat er nu iets moet gebeuren. maar wat hem betreft zijn nieuwe verkiezingen dus de oplossing. "Voor de begroting van 2013 moet je maatregelen die een ongelofelijke opgave betekenen voor Nederland. Als je verkiezingen nu uitschrijft, zijn die in juni. Dan heb je een nieuwe Kamer met een nieuw mandaat om de begroting van 2013 helemaal op orde te krijgen."
Sociale zekerheid
Feiten over het verloop van de onderhandelingen zijn er volgens verslaggever Hans Verbeek nog niet, wel speculaties en vermoedens. Maar off the record werd gesuggereerd dat Geert Wilders het probleem zou zijn bij de onderhandelingen. "Je weet dat Wilders al van tevoren moeite had en heeft met ingrepen in de sociale zekerheid. Het kan dus zijn dat ze daar een streep hebben getrokken."
Een andere mogelijkheid is dat Wilders vindt dat hij nog niet genoeg heeft teruggekregen in de vorm van strengere regels op het gebied van immigratie en asiel. CDA-onderhandelaar Sybrand van Haersma Buma hield zich daarover op de vlakte. "Ik doe geen mededelingen uit de onderhandelingen. In het belang van die onderhandelingen geef ik geen antwoord, anders dan dat we vandaag bij elkaar hebben gezeten en morgen weer om tien uur verder gaan."
Moeilijke fase
Na weken van stille onderhandelingen in het Catshuis zijn de onderhandelaars van VVD, CDA en PVV duidelijk in een 'moeilijke fase' beland. De gesprekken werden niet voor niets voortijdig onderbroken. De onderhandelingen zouden tot zes uur vanavond doorgaan, maar volgens de RVD is nu afgesproken dat de onderhandelaars van de drie partijen pas donderdag weer verder gaan met hun besprekingen.
Donderdag moeten verschillende harde noten worden gekraakt en zal blijken of de partijen bereid zijn compromissen te sluiten. Meerdere bronnen rond de onderhandelingen bevestigen dat de uitkomst nog volkomen onduidelijk is. VVD en CDA willen de huidige crisis aangrijpen om ook enkele hervormingen door te voeren, vooral in de sociale zekerheid en zorg. Die maatregelen moeten op termijn opleveren en de Nederlandse economie een extra zetje geven.
Veeg teken
Volgens verslaggever Hans Verbeek was het al een veeg teken dat er na weken onderhandelen nog niets "op de financiële tafel" was beland. "Ze zijn de afgelopen weken heel lang bezig geweest met inventariseren, maar durven nog nergens een klap op te geven."
De RVD had dinsdag nog aangekondigd dat er juist vandaag een hele dag zou worden onderhandeld, maar daar komt dus weinig van terecht. Ook de oppositie vraagt zich af wat nu de volgende stap gaat worden.
Samsom
De premier zit vast, meent PvdA-leider Diederik Samsom. "Dat wordt nu verbloemd verwoord. Ik vermoed dat Rutte niet verder kan. Ik heb daarom zojuist in een brief aan de premier gevraagd om uitleg. Als hij de hervormingen niet rond krijgt of er geen meerderheid voor krijgt, dan moet de premier echt zijn conclusies gaan trekken. Mijn geduld is wel een beetje op. "
Hervormingen
De noodzakelijke stevige ingrepen op de hypotheekrenteaftrek, arbeidsmarkt en energiemarkt zijn waarschijnlijk te hoog gegrepen voor het kabinet, zegt Jolande Sap van GroenLinks. "Ik hoop dat Rutte zijn conclusies trekt en snel nieuwe verkiezingen uitschrijft. Dan kan de Kamer ervoor zorgen dat er een verantwoorde begroting 2013 komt te liggen."
De onderhandelaars zijn nu vier weken bezig, maar het land kan het zich volgens Sap best veroorloven om een paar maanden zonder kabinet te zitten.
Zorgen over termijn
D66-voorman Alexander Pechtold maakt zich meer zorgen over de realistische termijn van eind april. "We weten allemaal dat Nederland zelf zijn huiswerk voor eind april op orde wil en moet hebben. Ik acht het bijna niet mogelijk dat als deze eerste werkdag van acht uur dooronderhandelen al na drie uur gestopt wordt, je nog met volwaardige plannen voor 10 miljard euro kan komen die een meerderheid in de Kamer krijgen en ook nog een goed debat opleveren."
Dat de RVD nu zelf naar buiten komt met deze boodschap duidt er volgens Hans Verbeek op dat er toch maar voor gekozen is voor eerlijkheid. "Als je gisteren de mededeling doet dat de onderhandelaars vandaag van tien tot zes gaan zitten en fotografen en cameraploegen zien Wilders plotseling om één uur 's middags wegrijden, dan weet je dat er wat aan de hand is en dan kiest de RVD maar voor openheid."
Opmerkelijk is wel dat de voorlichtingsdienst ook toegeeft dat de onderhandelingen zich in een moeilijke fase bevinden. "Dat kan betekenen dat men geen uitweg meer ziet, maar het kan ook een middel zijn om de onderhandelaars onder grote druk te zetten om nu eens knopen door te hakken, want daar ontbrak het de afgelopen dagen aan", zegt Verbeek.
Eerder gaven internationale beleggers al aan dat het Catshuisoverleg te lang duurt. Want hoe langer het duurt, hoe hoger de rente op Nederlandse staatsobligaties wordt.
Luister hier naar het gesprek met BNR's politiek verslaggever Hans Verbeek, en hier naar de opvattingen van de oppositiepartijen.
