Spits ontwijken is geld opstrijken
De NS, Syntus en Veolia beginnen met een proef waarin ze reizigers gaan betalen als ze de drukke spitsuren vermijden. Deelnemers van de proef krijgen 3 tot 7 euro per keer dat ze buiten de spits reizen.
Met het experiment hopen de spoorwegmaatschappijen de stromen van reizigers meer te spreiden over de dag. In totaal kunnen de reizigers maximaal 600 euro verdienen.
Volgens Eric Trinthamer, woordvoerder van de NS, worden momenteel 35.000 mogelijke deelnemers aangeschreven om deel te nemen aan de proef. "Uiteindelijk moet dat zo'n 3.000 deelnemers opleveren."
Belonen
De NS heeft bij de proef voor een aanpak van belonen en niet van straffen gekozen. De suggestie om voor spitsreizigers een extra bedrag in rekening te brengen verwerpt hij. "We weten dat er grote groepen mensen vanwege hun werkgever in staat zijn buiten de spits te reizen. Dat willen we stimuleren. Het laatste wat we willen is mensen straffen die niet kunnen schuiven met hun werktijden. We gaan voor een langere spitsperiode en een betere spreiding."
Erik Verhoef, vervoerseconoom van de Vrije Universiteit, doet onderzoek naar projecten die reisgedrag proberen te beïnvloeden met financiële vergoedingen. Volgens hem is deze aanpak erg effectief. "Mensen zijn behoorlijk gevoelig voor financiële prikkels. Je zou denken dat mensen die in de spits reizen daar eigenlijk niet meer vanaf kunnen. Waarom zouden ze anders in de spits reizen? Maar ze blijken flexibiler te zijn dan je denkt."
Succes
Op de wegen is de proef al eens eerder uitgevoerd en dat was een groot succes. Volgens Verhoef betekent dat echter niet dat het ook bij de treinen storm gaat lopen. "De proef op de wegen is niet representatief voor heel Nederland. Het zijn toch andere doelgroepen." Verhoef heeft wel het idee dat er ook bij de treinforensen winst te boeken valt. "Mijn verwachting is dat treinpassagiers relatief flexibel zijn, omdat veel witteboordwerkers met de trein reizen. Die hoeven niet in ploegendiensten te werken."
Volgens Bert van Wee, hoogleraar Transportbeleid van de TU Delft, is het experiment ook goed voor de NS. "Spitskilometers zijn duur voor de NS. De planning van de hoeveelheid materiaal en het energiegebruik worden afgesteld op de spits. Daar kan flink op bezuinigd worden. Ook voor de overheid is het aantrekkelijk. We breiden nu een deel van het spoor puur en alleen uit voor de spitsperiode."
Aanhouden
De proef loopt van 12 augustus 2012 tot 31 december 2012. Trinthamer hoopt dat het aangepaste reisgedrag van de deelnemers ook na het wegvallen van de financiële prikkel blijft aanhouden. We hopen dat het gedrag ook na de financiële prikkel blijft aanhouden.
