Bezuinigingen: Nederlanders snappen er niets van
Het zal nog flink lastig worden voor een nieuwe regering om hard te bezuinigen op de zorg. Want kiezers hebben een totaal verkeerd beeld van de situatie. En dat maakt het voor politici lastig om uit te leggen wat ze willen.
Dat valt op te maken uit een rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau, zegt BNR's Mark Beekhuis.
Als je de gemiddelde Nederlander vraagt waar we op kunnen bezuinigen, hoor je twee dingen: cultuur en ontwikkelingssamenwerking. Het probleem is dat die gemiddelde Nederland dan denkt dat het wel voldoende is. Terwijl die Nederlander eigenlijk geen idee heeft hoe groot de posten zijn, wat er in het verleden al bezuinigd is en hoeveel ruimte er nog is, zegt onderzoeker Paul Dekker van het SCP.
“Mensen hebben vaak volstrekt foute ideeën. Ze denken bijvoorbeeld dat cultuur een enorme uitgavenpost is en komen dan met bezuinigingen die groter zijn dan de post feitelijk is. Ze willen dus meer dan 100 procent bezuinigen.” Dekker nuanceert: “Als ik ze vertel hoe groot de post is, doen ze dat niet. Mensen zijn niet dom, maar wel als je ze laat schatten.”
Zorgkosten
Een van de posten waar Rutte en Samsom waarschijnlijk op gaan bezuinigen, is de zorg. En dat is nu juist slecht te verkopen, zegt Dekker, omdat er wat betreft die post ontzettend veel onwetendheid is. “De grootste groep denkt dat er de afgelopen decennia enorm is bezuinigd op de zorg. Maar dat klopt dus niet, de uitgaven zijn juist gestegen”, legt Dekker uit.
“Het is lastig om met ideeën te komen voor bezuinigingen op de zorg en dat geldt ook voor het onderwijs, omdat het idee leeft: er is niets anders dan bezuinigd de afgelopen tientallen jaren.”
Maak een keuze
De onderzoekers van het SCP merkten dat zelf. Het kostte ze moeite om mensen te laten kiezen tussen een aantal bezuinigingen in de zorg, zegt Dekker. “In het geval van de zorg, hebben we ze laten kiezen tussen het verhogen van het eigen risico, minder behandelingen en geneesmiddelen laten vergoeden of meer belasting of premie betalen. Het interessante was dat vrijwel iedereen daar voortdurend onderuit probeerde te komen door te zeggen dat er bijvoorbeeld nog enorm valt te bezuinigen op andere zaken, zoals het weggooien van medicijnen, overbodige diagnoses, de hoge salarissen en het vele management. Daar hebben mensen ook wel goede voorbeelden voor, maar we willen ze juist een beetje dwingen om een van die eerdergenoemde keuzes te maken.”
Uiteindelijk maakt de grootste groep, zegt Dekker, een interessante keuze: “Doe dan maar meer belastingen.”
