Zijn allereerste besluit op buitenlands gebied was de aankondiging dat hij een bezoek gaat brengen aan Myanmar. Dat is een belangrijk signaal, met een duidelijke boodschap. Europa moet zich zelf maar uit zijn eurocrisis worstelen, en China moet begrijpen dat Azië topprioriteit krijgt, maar dat Amerika zich vooral wil richten op andere landen waarmee het zaken wil doen, zoals Thailand, Cambodja en – dus ook – Myanmar.
De New York Times schreef in een commentaar dat een president in zijn tweede termijn meer aandacht kan besteden aan het buitenland, en dat Obama de plicht heeft nieuwe initiatieven te nemen in kwesties als het Midden-Oosten. Maar in diezelfde krant betoogde commentator Thomas Friedman dat de echte problemen van Amerika niet in het Palestijnse Bethlehem liggen, maar in de industriestad Bethlehem in Pennsylvania. “Reken er niet op dat Amerika te hulp schiet. Mijn president heeft het te druk,” aldus Friedman.
En het gaat niet alleen om de koppigheid van Israël, maar ook om Palestina. Obama is woest op de Palestijnse leider Abbas, die deze maand het lidmaatschap van zijn land in stemming wil laten brengen bij de Algemene Vergadering van de VN.
De Amerikaanse terughoudendheid is opmerkelijk, maar hoeft geen slecht nieuws te zijn. Tientallen jaren lang hebben critici betoogd dat Amerika een imperialistische supermacht is, die zijn wil aan de rest van de wereld opdringt, met foute oorlogen en twijfelachtige allianties. Voor hen moet het nieuwe beleid van Obama een opluchting zijn. Het probleem is dat geen enkel ander land bereid of in staat is een echte vuist te maken. Hier ligt – opnieuw – een gouden kans voor de Europese Unie. Als die nu eindelijk eens een gezamenlijk buitenlands beleid ontwikkelt, en ophoudt met het geneuzel over de soevereiniteit van de lidstaten, kan Brussel in het vacuüm springen dat Washington creëert. De eerste die zo’n initiatief zal omarmen is Barack Obama. Die wil niets liever dan vrede in het Midden-Oosten onder de bezielende regie van Katryn Ashton, William Hague, Laurent Fabius of Frans Timmermans.
Bernard Hammelburg
===
Bernard Hammelburg (hammelburg@bnr.nl) is buitenlandcommentator van BNR Nieuwsradio. Luister ook elke donderdag om 14.30 naar zijn vaste programma, BNR Bernard Hammelburg, met scherpe analyses over de internationale politiek en met prominente gasten.