"Aan de start van een periode stelt het kabinet de omvang van de uitgavenkaders vast: de uitgaven aan zorg, sociale zekerheid en andere dingen. En dat is gebaseerd op 1,5 procent langjarige groei. Het is de vraag of we dat gaan halen. En wat je als kabinet wilt is dat je in de tweede helft van je regeerperiode de meevallers binnenharkt. Als blijkt dat de groei de komende twee, drie jaar, kunnen die meevallers wel eens uitblijven."
Bezuinigingen
De Nederlandse economie groeit volgend jaar volgens de nieuwe economische verwachtingen van de Europese Commissie met slechts 0,2 procent. In mei dacht de Commissie nog dat het bruto binnenlands product met 0,9 procent zou groeien. Niet heel verrassend, zegt Visser. "Bezuinigingen hebben nu eenmaal een negatief effect en die waren bij de eerdere, gunstiger raming nog niet meegerekend."
Dat Jeroen Dijsselbloem wat tegengas wil geven aan de ongunstige economische cijfers, is begrijpelijk, zegt Visser. "Maar het beeld blijft hetzelfde: Nederland bungelt achteraan en het herstel komt later dan bij andere landen."
Enorme klappen
"In een aantal Zuid-Europese landen hebben ze al enorme klappen gehad, dus die komen van heel ver", zegt Visser. "Je ziet daar de consumptie weer wat aantrekken. En in Nederland zie je ook volgend jaar de consumptie achteruit gaan; mensen zijn onzeker over onder meer de huizenmarkt én ze hebben minder te besteden. Het kost gewoon tijd voordat dat effect eruit is."
Visser vreest dat het ook volgend jaar nog niet overhoudt in Nederland. "Natuurlijk heeft Dijsselbloem een punt dat je nu de eerste tekenen ziet dat de huizenmarkt zich herstelt, maar dat zijn de állereerste tekenen. De prijzen gaan nog iets omlaag en de transacties gaan dan wel omhoog, maar dat ís nog niet hersteld, dus ik denk dat hij wel héél snel de prijs binnenharkt."
Slechter
Minister Jeroen Dijsslebloem van Financiën beoordeelt de verwachtingen van de Europese Commissie als "iets te somber'', zei hij bij RTLZ. In 2015 zou de groei 1,2 kunnen zijn, waarmee Nederland het slechter doet dan alle andere eurolanden en de Europese lidstaten gemiddeld.
Volgens Dijsselbloem ontwikkelen vooral de Nederlandse woningmarkt en de inflatie zich beter dan Brussel nu inschat. "We moeten het afwachten, maar grosso modo komt Nederland volgend jaar uit de recessie. Het herstel is zwak, maar absoluut aanwezig.'' Dijsselbloem erkent dat de dalende trend van de ramingen aansluit bij die van het Centraal Planbureau. Het economisch herstel komt langzamer op gang dan we een jaar geleden nog hoopten.
Dijsselbloem garandeert dat er volgend jaar niet extra wordt bezuinigd, bovenop de bezuinigingen uit het regeerakkoord en die uit het begrotingsakkoord van het kabinet met de oppositiepartijen D66, ChristenUnie en SGP.
Volgens D66-leider Alexander Pechtold heeft de lagere groeiprognose van de Europese Commissie niets te maken met het begrotingsakkoord. "Je verandert een groeiprognose niet in 3 weken. Dat zou ik ook hebben gezegd als de prognose gunstig was geweest.''
Eurolanden
Beurscommentator Rob Jansen begrijpt wel dat economen vraagtekens zetten bij het optimisme van Klaas Knot. "Onze lonen stijgen nauwelijks, we hebben een lastige huizenmarkt en de werkloosheid loopt op. De consumptie krimpt al twee jaar, maar ik verwacht dat je in ieder geval bodemvorming laat zien. In een omslagpunt in de conjunctuur is het lastig om te voorspellen of het plus wordt of min, maar ik verwacht dat er herstel zal komen."
Geen verrassing
Voor Maarten Leen, econoom bij ING, komt de tegenvallende daadwerkelijke groei van de Nederlandse niet echt als een verrassing. "Ik denk dat we het eigenlijk al wisten. De raming van de Europese Commissie komt nagenoeg overeen onze eigen ramingen. En de reden dat we achterblijven bij andere Europese landen heeft te maken met de huizenmarkt in Nederland. Die heeft zich aanmerkelijk slechter ontwikkeld dan in andere landen het geval is."
Toch zit er ook iets positiefs in de verwachtingen, zegt Leen. "We laten nu een periode van krimp achter ons en schudden geleidelijk aan de recessie van ons af. Het is een beperkte groei, maar het is wel weer groei. En ik denk ook wel dat een beweging is die zich zal doorzetten."
Huizenmarkt
Wanneer Nederland weer klimt op de lijst van de Europese Commissie is moeilijk te zeggen, stelt Leen. "Het heeft veel mee maken met hoe sterk de Nederlandse huizenmarkt zich ontwikkelt. Want dat is altijd heel erg belangrijk voor een economie. Als mensen niet gaan verhuizen, gaan ze ook minder vaak naar de winkel. Alle sectoren die daar mee te maken hebben, hebben daar erg last van. En het heeft er ook mee te maken of er nog nieuwe bezuinigingen van de overheid komen. Dat zijn de twee kernvariabelen waar we naar moeten kijken."
Leen denkt dat het moeilijk voor Nederland is om met het huidige pakket maatregelen het overheidstekort blijvend onder de drie procent te krijgen. "We houden er dus ook rekening mee dat er nieuwe bezuinigingen komen. Dat betekent dus dat we een gematigd maar toch een herstel gaan krijgen."
Voorsprong op andere landen
Of Nederland het slechtste jongetje van de klas blijft, hangt af van wat andere landen moeten doen. “Nederland loopt op een aantal punten met zijn aanpassingen van de economie en overheidsfinanciën voor op andere landen. Ik noem bijvoorbeeld een land als Frankrijk. Maar als je kijkt naar de verhoging van de pensioenleeftijd lopen we ook voor op landen als België, Frankrijk en veel andere landen. Die landen zullen nog maatregelen moeten gaan nemen die Nederland al heeft genomen. Dan kan het plaatje en de hele ranglijst er heel anders uit komen te zien.”
De inflatie daalt volgend jaar, maar de werkloosheid bereikt juist dan zijn hoogtepunt, en het begrotingstekort ligt boven de 3 procent. Voor Nederland is het belangrijkste punt van zorg dat het overheidstekort voldoet aan de opgelegde doelstellingen van Brussel. "De werkloosheid volgt uiteindelijk wel het economisch plaatje. Dat valt op korte termijn niet echt door Nederland te beïnvloeden."