2011/2012 | Euroforie brokkelt af

Dat ook de beurzen te lijden hebben onder de schuldencrisis is duidelijk: alleen Shell, Unilever, chipmachinefabrikant ASML en Ahold weten zich aan de malaise te onttrekken. Shell lift mee op de hoge olieprijs en is met 13 procent de grootste stijger.

Veel koersverliezen
Liefst zestien van de 25 AEX-bedrijven lijden een koersverlies van meer dan tien procent. Recessiegevoelige bedrijven als Randstad, TomTom en Arcelor Mittal zijn de grote verliezers.

De hoge olieprijs eist zijn tol voor transportbedrijven als TNT Express en Air France-KLM. De MidKap- en Small Cap-indices kennen zelfs gemiddelde koersverliezen van ruim 25 procent.

Dieptepunt
Na een veelbelovend begin van het jaar staat de AEX in de laatste handelsweek rond 310 punten, zo'n 13 procent lager dan de slotstand van vorig jaar. Vanaf april zorgt de eurocrisis voor een negatieve spiraal, met de 263,44 punten van 22 september als dieptepunt.

Januari

Hoopvol
Het economisch jaar begint nog hoopvol. Ook in Europa overheerst het gevoel dat de kredietcrisis van twee jaar eerder grotendeels is overwonnen en dat ook de banken weer min of meer gezond zijn. Het blijkt slechts schijn.

Februari

Problemen Griekenland
Al snel blijkt dat Griekenland veel moeite heeft om de overheidsfinanciën in bedwang te houden, of te krijgen. De financiële markten zijn er al snel van overtuigd dat het de Grieken nooit zal lukken om alle schulden af te lossen.

Nadat Moody's de kredietwaardigheid van het land nogmaals verlaagt rijst ook in Brussel twijfel over het nut van een nieuwe injectie voor Griekenland.

Maart

Portugal
Maar ook in Portugal nemen de problemen toe. De regering van premier José Socrates is gevallen en meteen schiet de rente op staatsleningen omhoog tot 8,5 procent. De Portugezen lijken net als Ierland en Griekenland aangewezen op het Europese noodfonds.

Europa gaat niet alleen gebukt onder de schuldenlast van de eigen zwakke broeders, ook de ontwikkelingen in de Arabische wereld en de tsunami en kernramp in Japan laten de markten niet onberoerd.

DNB waarschuwt
Op 31 maart laat DNB-president Nout Wellink weten dat Nederland nog niet uit de crisissfeer is. Toch is hij "voorzichtig positief" over de economische situatie. Het zijn vooral de hoge grondstoffen- en olieprijzen en de crises in Griekenland en Ierland die hem zorgen baren.

April
Portugal kan er niet langer omheen: op 7 april meldt het land dat het toch Europese steun wil.

Op 27 april meldt De Nederlandsche Bank dat banken toch hun financiële reserves verder moeten vergroten om een nieuwe crisis te voorkomen.

Mei

Griekenland staakt
In Griekenland wordt het openbare leven op 11 mei opnieuw getroffen door een staking waaraan honderdduizenden mensen meedoen. Zowel bij de overheid als in de particuliere sector ligt het werk hier en daar stil.

Op 19 mei blijkt de PVV steeds meer alleen te staan in haar standpunt dat Nederland geen geld moet lenen aan Griekenland. Wilders trekt overigens zijn steun aan het kabinet niet in.

Juni

Overheidsfinanciën
Met een nieuwe tranche van de beloofde steun van de EU en het IMF kan Griekenland zijn wanhopige pogingen om de overheidsfinanciën op orde te brengen voortzetten. Daar stelt de Griekse premier Papandreou een bezuiniging van 6,4 miljard euro tegenover.

Intussen slagen de Europese ministers van Financiën er steeds slechter in om het eens te worden over het noodlijdende Griekenland. Pas als het Griekse parlement op 29 juni akkoord gaat met de financiële hervormingen van Papandreou gloort er weer wat hoop op een definitieve oplossing.

Juli

Op 17 juli komen in Brussel wederom de zeventien ministers van Financiën bijeen om de schuldencrisis te bespreken. Minister Jan Kees de Jager voorspelt dat er vóór september geen akkoord zal zijn over een nieuw Grieks steunplan.

Naast de tweede tranche van de miljardenlening aan Griekenland staat nu ook de zorgwekkende situatie in Italië op de agenda. Het land kampt met een oplopende rente voor staatsobligaties.

Geen akkoord
Op 21 juli bevestigt EU-president Van Rompuy dat ook de leiders van de eurolanden er nog niet uit zijn gekomen. Voor Griekenland is in totaal een bedrag nodig van 109 miljard euro, waarvan 17 miljard op het bordje van de banken komt te liggen.

Augustus

Oplopende rente
De rente die Italië en Spanje moeten betalen voor hun staatsleningen loopt steeds verder op, waardoor de financiering van de landen onbetaalbaar dreigt te worden. Met meer dan 6 procent ligt de rente op het hoogste niveau sinds 14 jaar.

Aan de overkant van de oceaan heeft Standard & Poor's de kredietwaardigheid van de Verenigde Staten verlaagd van de hoogst mogelijke AAA-status naar de AA-plus-status. Met een zogenaamde 'negatieve verwachting' sluit de kredietbeoordelaar een toekomstige verdere verlaging niet uit.

September

Kredietwaardigheid Italië
Ook de Italiaanse premier Silvio Berlusconi heeft het nu helemaal verbruid bij Standard & Poor's. De bezuinigingen van het land lopen ver achter bij de beloftes. Reden om de kredietwaardigheid van het land te verlagen.

Oktober

Net als in vele andere landen worden ook in Den Haag en op het Beursplein in Amsterdam demonstraties gehouden die zijn geïnspireerd door het Occupy-protest in New York.

Op 24 oktober bereiken de leiders van de zeventien eurolanden na een zitting van acht uur alsnog overeenstemming over de aanpak van de Europese schuldencrisis. Het noodfonds EFSF wordt vergroot tot 1 biljoen euro, vier keer zoveel als huidige bedrag.

November

Nu een referendum over het Europese noodplan is afgewend zullen de Grieken waarschijnlijk op 19 februari naar de stembus gaan. Het land krijgt op 9 november een nieuwe premier, Filippos Petsalnikos. Op 12 november treedt ook de Italiaanse premier Berlusconi af, om plaats te maken voor Mario Monti als leider van een nationale noodregering.

Akkoord België
In België bereikt Elio Di Rupo een akkoord over de begroting, het cruciale punt in de onderhandelingen. De koning roept Di Rupo op zo snel mogelijk een regering te vormen. Op 6 december legt Di Rupo samen met zijn twaalf ministers en zes staatssecretarissen de eed af bij koning Albert.

De Europese Commissie past de groeiverwachting aan van 1,8 procent naar 0,5 procent. Eurocommissaris voor Economische Zaken Olli Rehn sprak in een toelichting op 10 november de vrees uit voor een recessie.

December

De EU-landen - behalve Groot-Brittannië - hebben overeenstemming bereikt over een nieuw verdrag voor de euro. De landen krijgen onder meer strengere begrotingsregels. De Britse premier Cameron accepteert niet dat er nog meer macht naar Brussel verschuift. 

Recessie
Het Centraal Planbureau (CPB) meldt op 13 december dat Nederland in een recessie is beland. De economie krimpt in 2012 naar verwachting met 0,5 procent, terwijl de werkloosheid met 90.000 toeneemt tot 475.000 mensen.

De economie kromp al in het derde kwartaal. Ook in het vierde kwartaal en de eerste twee kwartalen van 2012 verwacht het CPB krimp. Het begrotingstekort zal dit jaar oplopen tot 4,6 procent, volgend jaar tot 4,1 procent, 1,2 procent meer dan eerder was verwacht.