Werkloosheid loopt op tot 7,5 procent

Het enige goede nieuws kwam van de export. De Nederlandse goederenexporteurs voerden in 2012 voor 431 miljard euro uit, een nieuw record. En daarbij maakt het CBS nog de kanttekening dat de groei vooral is terug te voeren op een toename van de wederuitvoer en hogere prijzen.

De jeugdwerkloosheid liep zelfs op van 13 naar 15 procent, terwijl ook het aantal WW-uitkeringen in Nederland fors toenam, met name in Noord-Nederland. Het aantal mensen met een WW-uitkering groeide met 29 duizend tot 369 duizend. De werkloosheidsgroei sloeg toe in alle leeftijdsgroepen. Onder de 25- tot 45-jarigen steeg de werkloosheid in januari verder tot 6,7 procent, bij de 45- tot 65-jarigen tot 6,4 procent.

Vertrouwen
Ook het consumentenvertrouwen liep in februari een forse deuk op en bereikte een historisch dieptepunt. Met een daling van 9 punten tot -44 werd het laagste niveau bereikt sinds april 1986, toen voor het eerst seizoensgecorrigeerde reeksen werden gepresenteerd. "Blijkbaar vallen de eerste loonstrookjes en pensioenuitkeringen van 2013 toch erg tegen. We zien sowieso dat de stijging van de werkloosheid sinds de tweede helft van 2012 steeds versneld gaat; iedere maand raken tienduizend mensen hun baan kwijt", zegt Peter Hein van Mulligen van het Centraal Bureau voor de Statistiek tegen BNR's Paul van Liempt.

Vooral de eigen portemonnee stemde consumenten negatief, maar ook het oordeel over het economische klimaat was niet mild. Consumenten waren in februari 2013 veel negatiever over hun financiële situatie dan een maand eerder. Over het doen van grote aankopen veranderde hun opvatting niet. Per saldo verslechterde de deelindicator koopbereidheid met 12 punten. Deze kwam uit op -32. Zo gering is de koopbereidheid niet eerder geweest. Ook de bedrijfsinvesteringen liepen terug.

Diverse bewegingen
Dát de werkloosheid oploopt is geen verrassing, gezien het feit dat het in Nederland slechter gaat dan in de meeste andere Europese landen, zegt arbeidsmarkteconoom Pieter Gautier van de Vrije Universiteit in Amsterdam. Wel geven de cijfers hele diverse bewegingen aan. "Er werden 74 duizend nieuwe WW-uitkeringen verstrekt. Dat is enorm, maar tegelijkertijd waren er 45 duizend mensen die hun uitkering beëindigden, van wie de helft naar nieuw werk."

Dat de regering het beleid heeft gemaakt op de eerdere prognose van 6 procent werkloosheid heeft volgens politiek verslaggever Hugo Reitsma niet meteen invloed op de kabinetsplannen. "De regering stuurt op de begroting en niet op de werkloosheid. Ze houden natuurlijk wél rekening met een bepaalde werkloosheid voor uitgaven in sociale zekerheid en voor belastinginkomsten. Met name voor minister Asscher van Sociale Zaken kan het een probleem worden."

De nieuwe cijfers van het Centraal Planbureau (CPB), die volgende week verschijnen, zijn bepalend voor eventuele extra bezuinigingen. Maar dat blijft schimmig. "Dan is de grote vraag of het tekort weer boven de Europese 3 procentgrens komt en wat de VVD en de PvdA daar dan mee gaan doen. Dat blijft nog in nevelen gehuld, zeker na de kasschuif met DNB waardoor Dijsselbloem weer 3 miljard kon bijboeken."

Misschien kan hij daardoor boekhoudkundig onder de 3 procent blijven, speculeert Hugo Reitsma, maar bj de VVD zijn ze opeens héél stil geworden rond dit onderwerp. "De linkse partijen zeggen besmuikt: 'Ja, kijk eens VVD, jullie zeiden altijd dat het vertrouwen terugkomt door de begroting op orde te brengen, en dat zien we nu gelogenstraft'." Ook de PvdA kan wat dat betreft haar borst natmaken, maar het mantra van kabinetszijde blijft: 'we wachten op de cijfers van het CPB'.

Jeugdwerkloosheid
De relatief hoge werkloosheid onder jongeren kan Van Mulligen ook wel verklaren. "In tijden van crisis raken jongeren vaak als eerste hun baan kwijt; ze hebben vaak kortlopende of hele flexibele contracten. Die zijn makkelijk te ontbinden. In tijden van voorspoed komen ze ook als eerte weer aan een baan, maar daar is op dit moment nog geen sprake van."

De arbeidsmarkt reageert vaak vertraagd op de economische groei, benadrukt Van Mulligen. En dat betekent dat het nog wel even kan duren voordat de werkloosheid gaat dalen. De CPB-voorspellingen zijn weinig hoopgevend, gezien de verwachte verdere stijging van de werkloosheid in 2013. "We zitten op dit moment nog in een recessie, dus op korte termijn is er geen daling van die werkloosheid te verwachten." De laatste keer dat de jeugdwerkloosheid zo hoog was, was medio jaren '80. Dat geldt niet voor de totale werkloosheid, die nu ongeveer op hetzelfde niveau ligt als in 1997.

Ook de  prijzen van koopwoningen daalden in januari flink: liefst 9,6 procent ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar. Van Mulligen legt uit: "Ik zou graag zeggen dat de bodem bereikt was, maar ik vrees dat dat niet kan. Eind vorig jaar stabiliseerde de prijsdaling wat, maar daar krijgen we nu de extra knaller van -10 op jaarbasis achteraan. Dat heeft waarschijnlijk alles te maken met de hypotheekregels, dus de mensen die nog wilden profiteren van het oude regime. Nu in januari zie je het spiegelbeeld optreden: zowel de transacties als de prijzen zakken in."