Bijbaantjes? 'Je bent onafhankelijk of je bent het niet'
In Nederland is een hoogleraarschap tegenwoordig makkelijker te verkrijgen als je je full-time in de publieke sector begeeft. Dat zegt Arnoud Boot, hoogleraar financiële markten, tegen BNR. "De helft van het land loopt rond met een hoogleraarstitel, terwijl ze niets met wetenschap te maken hebben."
En dat terwijl de behoefte aan onafhankelijke geesten volgens Boot groter is dan ooit. Het is een onvoorstelbaar belangrijk onderwerp, zegt Boot. "Mijn grootste probleem zijn publieke functies waar men tracht je in te palmen en tracht te voorkomen dat je zegt wat je vindt. Mijn private functies hebben geen enkele belemmering op wat ik zeg; het is zelfs cruciaal dat ik mijn geloofwaardigheid gebruik om te zeggen wat ik vind. Dat is in het belang van iedereen. Niemand legt mij een strobreed in de weg, en anders is het einde functie."
Uit onderzoek van de Groene Amsterdammer blijkt dat 60 procent van de hoogleraren economie nauwe banden heeft met een instelling in de financiële sector. Dat roept de vraag op of die hoogleraren nog wel onafhankelijk zijn. Maar volgens Boot is de integriteit van een hoogleraar niet afhankelijk van zijn bijbaantjes. "Je bent onafhankelijk of je bent het niet."
Volstrekt verkeerd
'Nevenfuncties' is bovendien een volstrekt verkeerd woord, zegt Boot. "Het gaat om een bijdrage aan de maatschappij om te zorgen dat de maatschappij beter draagt. Als dat betekent dat je je eigen integriteit of wetenschappelijke onafhankelijkheid opgeeft, dan ben je een mislukkeling."
Functies binnen de Sociaal Economische Raad, de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid of het European Systemic Risk Board in Frankfurt dragen volgens Boot alleen maar bij aan het beter functioneren van de maatschappij als financieel systeem. Enige probleem: al die hoogleraren met een hoofdfunctie die niet hun wetenschappelijke functie is. "Die werken negen tiende van hun tijd voor een bedrijf."
Probleem daarbij is dat mensen niet spreken vanuit hun wetenschappelijke autoriteit, zegt Boot. "Als je geen wetenschappelijke functie hebt, en je hebt een titel alleen maar omdat dat commercieel goed uitkomt, dan heb je een probleem. In mijn geval is al mijn toegevoegde waarde dat ik een wetenschapper ben, onafhankelijker naar zaken kijk dan andere mensen, waardoor ik het debat probeer te verrijken."