Economieredacteur Pieter van der Werff zocht uit of voor de Spanjaarden zelf binnenkort ook de zon gaat schijnen en ze economisch herstel kunnen verwachten. "Als je bekijkt wat er de afgelopen jaren in Spanje is gebeurd, dan is het eigenlijk een godswonder dat het er zo rustig is gebleven. Er is wel protest, maar het blijft steeds netjes en kleinschalig."
Geen grote demonstraties
Freelance journalist Maaike Homan, al jaren woonachtig in Madrid: "Er zijn dagelijks demonstraties tegen wat je maar op kan noemen. Tegen bepaalde banken, huisuitzettingen, bezuinigingen in het onderwijs en de gezondheidszorg. Hier om de hoek zit een ziekenhuis. Daar gaan ze wekelijks wel een keer de straat op en blokkeren ze de zesbaansweg die daar loopt. Maar echt grote demonstraties waarbij miljoenen Spanjaarden op de been komen, zijn er niet en die zijn er in deze crisis eigenlijk amper geweest."
Dat heeft volgens haar te maken met de rustige en geweldloze aard van de Spanjaard en zijn er verschillende vangnetten. Zo is er de familie waar mensen een beroep op kunnen doen en zijn veel mensen die officieel werkloos zijn, werkzaam in de zwarte economie. Maar wat is de kans dat die mensen straks weer in de reguliere economie komen? Dan moet de economie herstellen en dat begint met de juiste maatregelen.
Concurrentiekracht
Die zijn genomen, zegt ING-econoom Martin van Vliet. "Ik denk dat Spanje heel belangrijke stappen heeft gezet. Het bankwezen wordt opgeschoond, concurrentiekracht is verbeterd, het structurele begrotingstekort loopt terug - dus zonder het effect van de recessie op de belastinginkomsten en overheidsuitgaven."
Dat klinkt goed, maar wanneer verwacht hij dan het herstel? "Als je nu kijkt naar de economie, zie je dat de export eigenlijk de enige groeimotor is op dit moment. Het gaat in de binnenlandse economie eigenlijk nog heel slecht. Dus mijn conclusie is: ze zijn op de goede weg, maar er is nog een heel lange weg te gaan."
Schrale troost
Lagere arbeidskosten met als gevolg het aantrekken van de export is mooi, maar die export in Spanje is maar een heel klein deel van de economie. Dus er is meer nodig, beaamt Van Vliet. "Wil Spanje er echt weer bovenop komen, dan moet de werkgelegenheid weer gaan stijgen. Dat zien we pas op z'n vroegst in 2015 gebeuren. Het is een schrale troost dat de recessie tegen het einde van het jaar zou kunnen stoppen, maar dan ben je er nog lang niet. In die context zal het voor de overheid heel moeilijk zijn het begrotingstekort verder terug te dringen en zal de staatsschuld van Spanje verder gaan stijgen."
Tegen die achtergrond kan je niet met zekerheid zeggen dat Spanje het zonder noodhulp zal redden, vervolgt de ING-econoom. Dat klinkt weer een stuk somberder: het herstel laat nog wel even op zich wachten. Temeer omdat een van de grote aanstichters van de Spaanse crisis nog steeds negatieve impact heeft op de economie. "In die vastgoedsector die helemaal uit z'n voegen was gegroeid, houdt de malaise gewoon aan."
Smerige straten
Maaike Homan: "Mensen zijn het helemaal zat. De crisis duurt al vijf, voor sommige mensen zes, jaar. De vorige regering en de huidige regering beloven elke keer beterschap. Elke keer wordt er met veel bombarie een nieuwe hervorming aangekondigd, maar eigenlijk ziet er niemand er iets van terug. Je ziet alleen maar dat alles minder wordt. Vuilnis wordt minder vaak opgehaald, straten zijn smerig, winkels gaan dicht, btw is omhoog gegaan. Dus mensen zijn het spuugzat en hebben het vertrouwen in politici compleet verloren."