Bij binnenkomst van de regeringsleiders bleek dat de verschillen nog levensgroot zijn. Europees president Van Rompuy stelde diep in de nacht een nieuw compromis voor, waarin Nederland zijn jaarlijkse korting van 1 miljard euro op de afdracht aan Brussel behoudt.
Dat zou althans het resultaat zijn van het nieuwe concept van Europees president Herman Van Rompuy over de Europese meerjarenbegroting 2014-2020. Hij presenteerde zijn aangepaste voorstellen in de nacht van donderdag op vrijdag aan de Europese leiders op hun top in Brussel.
Oude voorstellen
Er is nog te weinig bewogen ten opzichte van de oude voorstellen zoals die er lagen. "De hoogte van het budget is nog steeds hetzelfde en er wordt wel wat geschoven tussen de verschillende uitgaveposten, maar toch eigenlijk tot niemands tevredenheid", zegt Laurens Boven vanuit Brussel.
De ogen zijn vooral gericht op de problemen die de Britse premier Cameron maakt. Die staat erop dat er 200 miljard minder geld naar de Europese begroting gaat, zegt verslaggever Laurens Boven. "Er moet worden gesneden in de begroting en er moet niet met geld worden geschoven. Op de vraag van een journalist of hij weg gaat lopen uit deze onderhandelingen gaf Cameron geen antwoord, maar de deal is nog ver weg."
Pro of contra
Intussen is de vraag of Nederland het rotjochie achterin blijft of weer het braafste jongetje van de klas wordt. Hoewel er nog geen beslissingen zijn genomen op de Europese top, zijn de komende dagen in Brussel belangrijk voor premier Mark Rutte. Want hij moet nu laten zien hoe pro- of contra-Europa zijn nieuwe kabinet is.
Zelfs redelijk voor de hand liggende zaken als gezamenlijk Europees bankentoezicht waren voor het kabinet-Rutte I vrijwel onbespreekbaar. Maar mét de PvdA en zónder de PVV is er een hoop veranderd, signaleert PvdA-Europarlementariër Thijs Berman. Het zal moeilijk zijn voor Rutte én voor Nedeland om opnieuw vertrouwen te winnen bij de andere lidstaten.
"We hebben echt een hele negatieve, weigerachtige rol gespeeld, zelfs daar waar het eigenlijk in het belang van Nederland was om sneller uit de eurocrisis te komen. Er was ook echt wel opluchting toen het nieuwe regeerakkoord er was en toen bleek dat daar in stond dat Nederland zich anders zal opstellen in de eurocrisis. Dat is natuurlijk waar we voor staan op dit moment."
Temperen
Met betrekking tot de Nederlandse ambities om de Europese begroting te verlagen naar 900 miljard euro temperde premier Mark Rutte meteen al de verwachtingen. Schadelijk voor de Nederlandse positie is dat niet, beweert Berman. "Deze top zal niets opleveren. Misschien hier en daar een detail, maar ze zullen onverrichter zake uit elkaar staan, dat is wat iedereen hier verwacht."
Daarvoor lopen de nationale belangen te ver uiteen. "Frankrijk wil niet dat het landbouwbudget omlaag gaat, Nederland wil niet dat het onderzoeksbudget omlaag gaat, de Oost-Europese landen willen niet dat de structuurfonden omlaag gaan. Zo kom je niet tot een akkoord."
Als een substantieel deel van de 27 lidstaten vindt dat er heel wat geld van de Europese begroting af moet, zal daar overeenstemming over moeten komen. "Wij leveren in in onze nationale begroting. Dan is het redelijk dat ook de Europese begroting sober is, gericht op innovatie. En dat betekent dat je moet verschuiven in de begroting en dat je dat je hem heel beperlt houdt."
Verdeling
In het nieuwe voorstel van Van Rompuy gaat er iets meer geld naar landbouw en structuurfondsen. "Dat gaat dan weer ten koste van het geld om de economie te versterken. Dat is goed nieuws voor landen als Polen en Frankrijk, die veel baat hebben bij de Brusselse landbouwsubsidies", zegt verslaggever Laurens Boven.
Voor Nederland is het minder goed nieuws: Rutte zet juist in op versterking van de economie. Nederland houdt wel de korting, maar omdat er over-all meer geld moet worden betaald, zal Brussel voor Nederland iets duurder worden.
Niets veranderd
In het nieuwe concept is niets veranderd aan het eerdere voorstel van Van Rompuy om 80 miljard euro te snoeien in de geplande 1.000 miljard euro. Wel heeft Van Rompuy geschoven met gelden tussen fondsen. Zo heeft hij minder gesnoeid bij landbouwsubsidies en projecten voor regionale ontwikkeling.
Nederland moet mogelijk wel enkele honderden miljoenen extra aan Brussel afdragen. Mogelijk wordt er gekort op de vergoeding die Nederland en andere landen krijgen voor het innen van Europese douane- en landbouwheffingen. Van Rompuy stelt voor de huidige vergoeding van 25 procent te verlagen naar 15 procent.
Die verlaging is een handreiking aan de Europese Commissie die 10 procent compensatie voldoende vindt. Berekeningen van het ministerie van Financiën tonen aan dat Nederland 250 miljoen euro extra zou moeten afdragen bij 10 procent.