Voor Philips waren de laatste jaren onder Van Houten lastig. Die jaren werden getekend door het schandaal rond de slaapapneu-apparaten van Philips, die mogelijk gezondheidsproblemen opleverden.
'Van Houten vertrekt niet met opgeheven hoofd', zegt FD-journalist Thieu Vaessen. ‘Twaalf jaar geleden nam hij het bewind over en lag Philips op apegapen. Na één of twee moeilijke jaren kreeg hij het weer aan het draaien en bracht hij focus. Dat leek heel succesvol, maar het hele succes is in anderhalf jaar tijd uit zijn handen gevallen. Philips heeft de problemen structureel, tot drie keer toe onderschat. Ze zijn te optimistisch geweest', aldus Vaessen.
Positie wankelde al eerder
Er werd al eerder opgeroepen om het vertrek van Van Houten. Gerben Everts van de Vereniging van Effectenbezitters liet in mei bij BNR al weten dat de topman vervangen moest worden vanwege de aanhoudende problematiek. 'Ik zou er voorstander van zijn om Van Houten per direct te vervangen. In ieder geval zouden ze volgend jaar heel nadrukkelijk op zoek moeten gaan naar een vervanger, want dan staat zijn herbenoeming op de rol. Het zou dwaas zijn om hem nog eens vier jaar te benoemen', aldus Everts in BNR's The Daily Move.
Het schandaal heeft Philips al een enorme berg geld gekost. In april liet het bedrijf weten dat er een klein miljard euro opzij is gezet voor de terugroepactie en alle compensatieregelingen.
Pikante opvolging
Dat uitgerekend Roy Jakobs de opvolger wordt van Van Houten is pikant, vindt beursanalist Corné van Zeijl. 'Hij is verantwoordelijk voor deze problemen, en die ga je dan als CEO neerzetten? Om het van de positieve kant te bekijken: hij heeft in ieder geval ervaring met dit probleem, maar het is een bijzondere manier van promotie maken. (...). Het lijkt mij niet normaal, maar er zou waarschijnlijk wel een goede reden zijn.'
Lees ook | Inspectie: Philips schiet tekort bij terugroepactie apneu-machine
Vaessen vindt het ook 'heel opmerkelijk' dat Jakobs Van Houten opvolgt. 'De terugroepactie verloopt niet bepaald vlekkeloos. Dus het is niet zo dat Jakobs nu een enorm succesverhaal heeft.'
Standvastig blijven
Het wordt een uitdaging voor Jakobs. En dan is het belangrijk om standvastig te blijven, adviseert hoogleraar Corporate Governance Mijntje Lückerath-Roovers. ‘Standvastig blijven in de missie en visie ten aanzien van de strategie die is afgesproken met aandeelhouders en de Raad van Commissarissen. En dit uit te dragen naar je stakeholders. De Raad van Bestuur verstrekt ook een vorm van legitimiteit aan de organisatie, dus los van de invloed die je hebt op de strategie, ben je ook echt het uithangbord van de organisatie.'
Volgens Vaessen is Jakobs’ grootste taak ‘duidelijkheid scheppen over de claims die boven Philips hangen'. ‘En als Philips in staat is om het strafrechtelijke- en het civiele deel af te sluiten met de patiënten, dan komt er veel meer duidelijkheid over wat de toekomst is van Philips.’
Lees ook | Philips-topman onder vuur: 'Per direct vervangen'
De presentatie van de Nederlands-Duitse Jakobs vindt 30 september plaats. Eerder heeft hij onder meer bij de afdeling Connected Care gewerkt. 'Het lijkt mij een uitermate slimme man. Hij heeft een hele mooie carrière bij diverse multinationals gehad en spreekt veel talen vloeiend. Wat dat betreft is het een prachtig cv voor een CEO van Philips, behalve dan dat hij het probleemdossier niet heeft kunnen oplossen. Maar dat mag die nu met volle aandacht en interesse doen', aldus Van Zeijl.
Kantelpunt
Of deze bestuurswissel een kantelpunt gaat zijn, durft Vaessen niet te zeggen. ‘Het is opvallend dat het een kandidaat van binnen is. Je zou een kantelpunt verwachten bij een kandidaat van buiten. Ze kiezen dus schijnbaar niet voor een radicale breuk. En ze hebben blijkbaar haast. Iemand van buiten moet eerst een half jaar ingewerkt worden', aldus Vaessen.
Maar volgens Lückerath-Roovers heeft Philips dat kantelpunt in de afgelopen jaren ook al gehad. ‘Het gaat nu meer om het oplossen van dit dossier en het schip rechthouden in plaats van het schip van koers te laten veranderen. Wat dat betreft is een interne kandidaat ook prima.’
Lees ook | CEO Philips: 'Deze zomer is kantelpunt'