De oproep om jongeren voor en tijdens oud en nieuw wat vertier te geven dateert al van half november, toen Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad, het thema aankaartte. Maar zonder evenementen zal het nog een 'forse uitdaging' worden om de veiligheid te waarborgen, zei hij toen al. Bruls kon op bijval rekenen van politie en deskundigen. Die constateren nu dat er nog veel te weinig initiatieven zijn om ook echt werk te maken van enig vertier rond oud en nieuw.
Luister terug | Drukke Efteling is mogelijk coronabrandhaard
Marco Zannoni, directeur van het Instituut voor Veiligheids- en Crisismanagement, laat aan BNR weten dat hij nog weinig initiatieven ziet. 'Ik heb ook steeds benoemd dat dit makkelijk klinkt, maar in de praktijk lastig is. Wat kun je doen in kleine groepjes? Wat is dan de leeftijdsgrens? En hoe voorkom je te grote groepen?’
Gerrit van de Kamp, voorzitter van politievakbond ACP zegt dat ze in september in gesprekken met het kabinet al hebben aangegeven dat er een plan moest komen voor de rest van het jaar, inclusief de kerstdagen en oud & nieuw. Volgens Paul Depla moet er geïnvesteerd worden in goeie contacten in de buurt, maar volgens Van de Kamp waren die contacten er altijd al, maar nou net niet over het vermaak voor jongeren. Hij is nog steeds blij met het algehele vuurwerkverbod, ondanks het feit dat dat averechts kan werken.
Van de overheid is nu niets meer te verwachten, zegt Van de Kamp. Het is nu aan de politie en de hulpdiensten. 'Het momentum is voorbij.' In drie weken zijn er volgens hem geen evenementen meer dan de grond te krijgen waar jongeren blij mee zijn.
Politiewetenschapper Jaap Timmer van de Vrije Universiteit vindt dat gemeenten écht in actie moeten komen. 'Verzin iets leuks, anders dan het over te laten aan het vrije spel der maatschappelijke krachten, want dan konden er nog wel eens wat dingen gebeuren die je eigenlijk liever niet zou willen. Ik ga me niet aan voorspellingen wagen, maar het lijkt mij niet verstandig om het aan het toeval over te laten. Dat is denk ik de belangrijkste boodschap.'
Marnix Eysink Smeets, lector Publiek Vertrouwen in Veiligheid bij Hogeschool Inholland Rotterdam, vreest eigenlijk dat het al te laat is. 'Kanaliseer het. Preventie heeft het meeste effect, en als je er louter met politie en ME ingaat vergroot je vaak de feestvreugde voor de jongeren die het betreft; dan krijg je een kat-en-muis-spel en dat is hartstikke spannend. Zeker in een tijd dat er door corona heel weinig te doen is, vindt een bepaalde groep dat heel aantrekkelijk.'
Eysink Smeets denkt dat de overheid andere afwegingen had kunnen maken in de aanloop naar de jaarwisseling. Bijvoorbeeld met het geld waarmee nu de vuurwerkbranche is afgekocht, vanwege het vuurwerkverbod: 'Had van die 40 miljoen er nou 20 opzij gezet, om landelijk allerlei fantastische activiteiten te organiseren!'
Niet gerust
Gerrit van de Kamp van politievakbond ACP is er inderdaad absoluut niet gerust op. Volgens de politie ondernemen gemeenten nog veel te weinig actie. Gevreesd wordt dat de politie en andere hulpdiensten straks de problemen weer voor de kiezen krijgen. 'Partijen schuiven elkaar de bal toe: het kabinet wil kijken welke ruimte er is, de burgemeesters zeggen dat er wat georganiseerd moet worden, maar Bruls zegt dat anderen dat maar moeten doen. Wij zien geen voortgang.'
Luister terug | Al 15 procent meer vuurwerk besteld
Voorzitter Hubert Bruls van het Veiligheidsberaad kwam nota bene met de aanbeveling dat er wat voor jongeren gedaan moest worden, om het rustig te houden. Het beraad heeft zich aangesloten bij de werkgroep van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), die lokaal zal moeten kijken wat er mogelijk is. Volgens het Veiligheidsberaad wordt pas op de persconferentie van 8 december bekend welke maatregelen met oud en nieuw gaan gelden en wat er dan mogelijk is.
Investeren in goede contacten
Paul Depla, voorzitter van de VNG-werkgroep en burgemeester van Breda, denkt niet dat het al te laat is. Hij wijst op de zaken die nog in ontwikkeling zijn. Het gaat wat hem betreft vooral om het 'investeren in goede contacten' in de buurt'. 'Ik zie in heel veel gemeenten dat politie en gemeente zich goed voorbereiden. Dat begint al met duidelijk maken wat er wel en niet kan. Het is denk ik heel belangrijk om te investeren in goede contacten in buurten en wijken.'
Uiteraard lukt het alleen daarmee niet om alle problemen op te lossen, waarschuwt Depla. 'Maar de kans dat je een sterke positie krijgt is daarmee groter. En ik zeg ook altijd tegen mensen: het is niet uit te sluiten dat het misgaat, maar de kans dát het misgaat wordt minder groot als je al eerder hebt geïnvesteerd in wat er in die buurten en wijken eventueel zou kunnen gebeuren. We moeten ons voorbereiden op verschillende scenario's.
Vreugdevuren Den Haag
In Den Haag is er dit jaar voor jongeren wederom geen vreugdevuur om naar uit te kijken en vuurwerk is er ook al niet. Arjen Dubbelaar, raadslid namens de partij Hart voor Den Haag, denkt dat dat er juist voor zou kunnen zorgen dat er onrust ontstaat in de stad.
Dubbelaar denkt dat het ertoe zal leiden dat de politie in de Hofstad zijn handen vol zal hebben in de nieuwjaarsnacht: Ik houd mijn hart vast. Ik denk dat het heel erg lastig gaat worden om het onder controle te houden'. Dubbelaar is niet te spreken over het stadsbestuur, dat volgens hem te zwart-wit denkt en niet genoeg oog heeft voor wat er wél mogelijk is in coronatijd.