De zeven vinkjes-mannen missen een bepaalde levenservaring, stelt journalist en schrijver Joris Luyendijk in zijn boek 'De zeven vinkjes. Hoe mannen zoals ik de baas spelen.
‘We weten niet hoe het is om gediscrimineerd te worden, je aan te passen aan een andere cultuur of een andere sociale klasse. Door onze opleiding kunnen we ook nog het idee krijgen dat we de slimste zijn van de klas. Dat alles bij elkaar is heel persoonlijkheid vervormend.’
Onschuld
Je kunt je er bewust van zijn, maar niet putten uit eigen ervaring, vervolgt Luyendijk. 'Dit soort onschuld kom je op heel veel vlakken tegen. Die term komt van Gloria Bekker. Zij past hem vooral toe op huidskleur en gender, maar je vindt hem ook in sociale klasse en op culturele aanpassing. Wat jongetjes zoals ik net als iedereen te horen krijgen is: Volg je hart, wees jezelf, doe je best en het komt goed. Alle andere mensen ontdekken dat dit niet waar is, maar wij niet. Bij ons klopt het ons leven lang.'
Toen Luyendijk bezig was met zijn boek, dacht hij een jaar lang dat het om een ‘onderwerp’ ging. Tot zijn vriendinnen hem confronteerden en zeiden: zie je het dan niet? Voor jou is dit misschien een onderwerp, maar voor velen is dit de realiteit. ‘Dat vond ik schokkend. Je kunt er achter komen als een soort gedachte, maar waar het om gaat is of je het ook voelt.'
'We weten niet wat discriminatie is'
Zeven vinkjes-mannen worden geboren en sterven met elkaar in hetzelfde 'reservaat'. Dat kun je ze niet verwijten, meent Luyendijk. 'Het probleem is alleen dat wij de baas zijn, terwijl we niet weten wat discriminatie is. We zetten de prioriteit vast op discriminatie, maar 8 van de 10 ministers van justitie zijn mannen zoals ik met zeven vinkjes. Nederland heeft de afgelopen decennia nauwelijks prioriteit gegeven aan discriminatiebestrijding. Dat kan ik niet los zien van het feit dat de minister die erover ging niet aan den lijve kan hebben ervaren wat discriminatie is.’
Lees terug | Luyendijk's Het zijn net mensen verfilmd
Toeslagenschandaal
Het zoeken naar gelijkgestemden is niet erg en onvermijdelijk, vindt Luyendijk. Het kan volgens hem juist ook veel opleveren om met gelijkgestemden om te gaan. Maar het is volgens hem wel schadelijk als leiders dezelfde soort jeugd, ervaringen en perspectief op de toekomst hebben gehad.'
Een voorbeeld daarvan is het toeslagenschandaal. 'Hoeveel zeven vinkjes zaten er bij de slachtoffers? En hoeveel zeven vinkjes zaten er bij het proces waardoor het toeslagenschandaal een toeslagenaffaire is gaan heten? Affaire is een heel erg onschuldig woord.'
Wie hier iets aan moet doen, weet Luyendijk niet. 'Dat ligt buiten mijn expertise. Ik ben geen expert diversiteit. Daar moet je jaren voor studeren.' Hij noemt zichzelf ervaringsdeskundige privileges. 'Het heeft zin om een soort handleiding te hebben voor mannen zoals ik omdat we op zoveel plekken de baas zijn. Als je die handleiding leest, ontdek je dat wij een soort onschuld hebben, waardoor het heel moeilijk is om tot ons door te dringen. We zijn ons van geen kwaad bewust. Van boze mensen worden we heel zenuwachtig. Daarom nemen we ook graag mensen aan die niet boos zijn. We nemen mensen aan zoals wij. Dat noemen we kwaliteit, want we kunnen alleen omgaan met mensen zoals onszelf.' Luyendijk: 'Ik hoop dat mensen vaker zullen zeggen: heb je nu weer een zeven vinkjes man aangenomen? Dat is heel wat anders dan zeggen: heb je nu weer een witte man aangenomen?'