'Het gaat om een alternatief stikstofplan dat door het ministerie van Financiën is doorgerekend', zegt FD-journalist Vasco van der Boon. 'Er zouden 28.600 boeren geraakt worden door de harde aanpak die het kabinet voorstaat, dat is bijna de helft van de boeren. Terwijl in het scenario wat Financiën had doorgerekend maar ruim 5000 boeren zouden hoeven stoppen, en geen boeren hoeven te intensiveren.'
Lees ook | Ministerie wil dat banken bijdragen aan verduurzaming boeren
Het verschil zit 'm er volgens Van der Boon in dat in het door het ministerie doorgerekende scenario het geld om boeren uit te kopen doelgericht inzet wordt om alleen boeren aan de rand van natuurgebieden op te kopen. 'Dat zijn de piekbelasters, en dan vooral varkenshouders en pluimveebedrijven', aldus Van der Boon. 'Dan kan je voor relatief weinig geld de grootste stikstofwinst behalen. Het ministerie van Landbouw spreidt de aanpak over het hele land uit en gaan ook melkveehouders opkopen. Dat kost veel meer geld, omdat melkveehouders veel meer land hebben.'
Meer dan de helft goedkoper
Die kostenefficiënte aanpak zou volgens Van der Boon zo'n 10 miljard euro kosten, minder dan de helft van de 24 miljard euro die het kabinet uittrekt voor de huidige stikstofplannen. 'En Financiën waarschuwt ook dat ze het met die 24 miljard niet gaan redden. De aanpak die ze nu hebben gekozen zal mogelijk nog 10 miljard duurder worden.'
Lees ook | Rabobank weigert leningen kwijt te schelden, maar 'profiteert' wel van uitkopen boeren
Toch doen
Desondanks kiest het kabinet dus toch voor die minder efficiënte, duurdere aanpak. 'Omdat ze bang waren dat de modellen waarop ze deze rekensommen maken misschien niet helemaal kloppen. Daarom hebben ze een marge ingebouwd. Ze doen het ook omdat ze bang zijn dat ze later alsnog de eisen omhoog moeten schroeven, en dan heb je twee keer ruzie met de boeren. En er zijn ook nog maatregelen nodig in de landbouw om de klimaatdoelen te halen en de waterkwaliteit in Nederland op orde te brengen. Landbouwminister Staghouwer en stikstofminister Van der Wal hebben het kabinet weten te overtuigen dat je dan maar beter één keer heel hard kan ingrijpen.'
Lees hier het hele artikel in het FD
Appels en peren
Volgens hoogleraar Integrale Stikstofstudies Jan Willem Erisman van de Universiteit Leiden is het een beetje appels met peren vergelijken. 'Het is maar net welk uitgangspunt je kiest en welke keuzes je maakt. Het ministerie van Financiën heeft gekeken naar hoe je het zo efficiënt mogelijk kan doen, en kijkt vooral naar uitkopen en niet naar andere mogelijke maatregelen. Het ministerie van LNV heeft ook naar andere doelstellingen gekeken, bijvoorbeeld het veenweidegebied en onzekerheid in de modellen.'
Eerst praten
In plaats van één van beide scenario's te kiezen, zou Erisman ervoor pleiten om eerst met boeren om tafel te gaan zitten. 'Deze scenario's maak je om te kunnen begroten, je moet weten hoeveel geld het kost om dingen te realiseren. Dat bedrag zit dus ergens tussen de 10 en 34 miljard. Ik zou zo snel mogelijk met boeren gaan praten en kijken wat er mogelijk is, en wat je voor dat geld kan doen om te zorgen dat je op lange termijn een gezonde landbouw in Nederland hebt. Daar zal een mix van de twee uitkomen. Een deel gerichte uitkoop voor mensen die toch willen stoppen, dat schept ruimte voor de blijvers. En ga dan met de blijvers kijken hoe je bedrijfsmodellen inzet die toekomstbestendig zijn.'
