Juridische Zaken25 mrt '14 18:12

BNR Juridische Zaken | Grondwet 200 jaar: feest of futiliteit?

Auteur: Renee van Heteren

De Grondwet bestaat zaterdag 29 maart 200 jaar. Dat wordt gevierd met een symposium en het Grondwet Festival in Den Haag.

Maar echt leven onder de bevolking doet dit feestje niet. En dat terwijl de constitutie ons juist veel gebracht heeft, zegt Wim Voermans, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Universiteit Leiden
Investeren
Volgens Voermans zorgen grondwetten voor politieke stabiliteit. Hoewel Nederland een veelstromen land is zijn er in de afgelopen twee eeuwen geen revoluties uitgebarsten. ’’Het laat een democratisch of politiek systeem volgens bepaalde regels lopen. Regimes volgen elkaar rustig op en hoeven niet steeds via revolutie te wijzigen’’. En dat zorgt weer voor welvaart. ’’Investeerders vinden het fijn om te investeren in politiek stabiele systeem. Landen met een duurzame grondwet zijn gemiddeld gezien welvarender’’.
Nuchter
Nederlanders zijn zo onderkoeld over hun Grondwet omdat het een heel nuchter is document is, zegt Voermans. ’’Er staan geen nationale symbolen of belangrijke verklaringen in. Een aantal ambten en organen worden ingesteld, en dat is het. Onze Grondwet doet alleen het hoogstnoodzakelijke. En als je het leest is het geen poëzie’’. Dat vinden ook masterstudenten staats- en bestuursrecht Karin Haan en Mathilde de Boer. Zij zijn genomineerd voor de GrondwetStrijd. Voor die wedstrijd presenteerden rechtenstudenten uit het hele land wijzigingsvoorstellen voor de Grondwet. Hoewel Haan en de Boer het belang van de Grondwet onderschrijven, raken ze er niet van in vervoering.

De oplossing voor desinteresse van Nederlander zit in onderwijs, vindt Voermans. ’’De idee dat ten grondslag ligt aan de Grondwet is mooi. Het gaat erover hoe meerderheden en minderheden met elkaar in balans kunnen leven. Hoe rechten in elkaar zitten hoe een overheid in elkaar hoort te zitten. Dat idee moeten we goed overbrengen op generaties’’.
Wijzigen
De constitutie is ook niet meer van deze tijd, zegt Voermans. En het wijzigen ervan is een hels karwei. Omdat het Nederlandse politieke landschap zo verdeeld is, is het haast onmogelijk een wijziging van de Grondwet erdoorheen te krijgen. ’’Grondwetswijzigingen zorgen vaak voor dertig jaar verlamming. Dat was zo in 1880, na de Tweede Wereldoorlog en in de jaren 80’’.

In dat probleem voorziet het voorstel van rechtenstudenten Haan en de Boer. Ze stellen voor de wijzigingsprocedure aan te passen. Er zou een lichte procedure voor kleine wijzigingen moeten komen, waarbij met een enkele lezing de Eerste en Tweede Kamer bij twee derde meerderheid een voorstel kunnen aannemen. Maar er moet ook zware procedure komen voor fundamentelere wijzigingen. Bij de zware stemming wordt er in de tweede lezing een grondwetkamer ingesteld. Die bestaat uit de Staten Generaal en een gelijk aantal burgers. In totaal zijn dat 450 mensen. Als daarvan drie vijfde vóór een wijziging stemt wordt hij aangenomen.

De Tweede Kamer beslist of een wijziging doorgevoerd moet worden via de zware of de lichte procedure. Maar als burgers het er niet mee eens zijn en vinden dat de Kamer onterecht voor de makkelijke weg kiest, kunnen zij via een burgerinitiatief afdwingen dat het langere pad bewandeld gaat worden. Vooral dat element ziet Voermans wel zitten. Hij vreest dat de Kamer anders steevast voor de makkelijke weg zal kiezen.


Deel dit artikel

Gerelateerde artikelen