Een specifieke staatssecretaris voor Europese Zaken ontbreekt in het nieuwe kabinet, hoewel onder meer de naam van VVD'er Han ten Broeke nadrukkelijk circuleerde, constateert Arend Jan Boekestijn. Hij ziet voor- en nadelen, Rob de Wijk is verbijsterd. 'Is er iémand hier aan tafel die begrijpt dat die er niet is gekomen? Het is zo'n belangrijk onderwerp en zo'n verdeler binnen de politiek, ik vind het opmerkelijk dat er niet voor gekozen is. Ik heb heel lang gedacht dat zo iemand er zou komen, temeer ook omdat er mensen werden genoemd die ervoor in aanmerking kwamen.'
Ook CDA-Europarlementariër Esther de Lange pleitte vorige week in Boekestijn en De Wijk voor een staatssecretaris van Europese Zaken. Zij vermoedde dat premier Mark Rutte er uiteindelijk voor koos om zelf de touwtjes in handen te houden. Maar dan blíjft het voor De Wijk een vreemde kwestie. 'Rutte zit in de Europese Raad en daar is hij concurrentieloos. Het was politiek een duidelijk signaal geweest dat het onderwerp van groot belang is en dat je vindt dat je een Europees beleid moet voeren.' Of misschién wil de VVD dat juist niet. 'Het zou me niet verbazen dat dát een verklaring is.'
Professioneel
De Europese kwestie komt nu voornamelijk op het bordje van de twee bewindslieden op het ministerie van Buitenlandse Zaken, Sigrid Kaag van D66 en VVD'er Halbe Zijlstra. Daarbij vertegenwoordigt Kaag het geweten en Zijlstra het nationale belang, meent De Wijk. 'Dat zijn twee stromingen in de politiek en die komen nu bij elkaar op één ministerie. Beiden kennende zijn ze ook wel zo professioneel dat de kans dat het écht clasht heel klein is. Dat heeft ook te maken met het feit dat de portefeuilles zo verschillend zijn.'
Chefsache
Een van de grote pijnpunten in Brussel is de vraag wat de risico's en de minpunten van globalisering zijn, zegt Visser. Kaags voorganger Lilianne Ploumen heeft dat voortvarend opgepikt en dat zal zij zelf hoogstwaarschijnlijk ook doen. 'De afgelopen jaren zijn steeds meer thema's chefsache geworden. Voorheen was het heel normaal dat de ministers van Buitenlandse Zaken alles voorkookten en gaandeweg was het veel meer een een-tweetje tussen de eurogroep en de chefs, dus vergeet ook minister Wopke Hoekstra van Financiën niet.'
Kremlinwatchen
Aan Mark Rutte kun je het overigens best overlaten, meent Boekestijn. Al is de kans niet groot, zeker op de korte en middellange termijn, dat hij de overstap naar 'Europa' zal maken. 'Voor zover ik Rutte ken is hij totaal verslaafd aan de Nederlandse politieke setting. Daarnaast vindt hij het leuk binnen die Europese Raad en dat doet hij ook heel goed; hij is qua anciënniteit geen onbetekenende factor in Brussel, hij is goed in het diplomatieke verkeer. Zelf heb ik heel sterk het gevoel dat hij helemaal niet in Brussel wil wonen, hij houdt gewoon van Den Haag.'
Lees ook: 'Staatssecretaris Europese Zaken nodig in nieuw kabinet'
Aan zijn geschiktheid ligt het niet, meent Visser. 'Hij heeft positief gezegd heel veel souplesse en dat is zeker in het huidige tijdsgewricht niet onbelangrijk. Ik kan me best voorstellen dat hij daar vroeg of laat voor in aanmerking komt, maar het is wel heel lelijk om als premier uit een zittend kabinet te stappen en daar vind ik het eerlijk gezegd ook de man niet naar.' Het blijft gissen en volgens De Wijk heeft al dat speculeren een hoog Kremlinwatch-gehalte. 'Tijdens de Koude Oorlog keken we wat er gebeurde met de secretaris-generaal van de Communistische Partij.'
Kaag en Zijlstra denken zelf dat ze het samen wel kunnen rooien op Buitenlandse Zaken...