Luister ook | Gemeenten kopen weer grond
BNR deed navraag bij woningcorporaties en andere partijen uit de vastgoedsector. 'Dit middel is terug van weggeweest', zegt Bram Klouwen, directeur van woningmarktadviesbureau Companen. 'In het verleden waren dergelijke eisen heel normaal, maar dat werd weer losgelaten. Nu de crisis op de huizenmarkt toeneemt, halen gemeenten dit middel weer uit de kast.'
Door heel Nederland
'We zien dat gebeuren in Amstelveen, Aalsmeer, Landsmeer en Uithoorn', zegt Wim de Waard van woningcorporatie Eigen Haard. Ook Rochdale-bestuursvoorzitter Hester van Buren ziet dat gemeenten eigen bewoners voortrekken. 'Ze zijn bang dat hun stad volstroomt met mensen van buitenaf.' In het verzorgingsgebied van Rochdale gaat het om Amsterdam, Purmerend, Diemen en Zaandam, zegt Van Buren. Ook de Woonbond bevestigt dat dit middel vaak wordt ingezet in de regio Groot-Amsterdam.
Maar ook buiten de regio Amsterdam maken gemeenten afspraken met corporaties. 'In de regio Leiden hebben Katwijk, Alphen aan den Rijn en Noordwijk zulke afspraken gemaakt', zegt Companen-directeur Bram Klouwen. Ook Vestia ziet een tendens dat gemeenten steeds vaker eigen inwoners voorrang geven. Dat zou met name spelen in de regio's Haaglanden en Rijnmond, zo laat de woningcorporatie weten.
Luister ook | Gebouwde woningen voldoen niet aan behoefte
Verkeerde maatregel
Hoewel het logisch is dat gemeenten maatregelen nemen om de woningnood in hun eigen stad terug te dringen, is er ook kritiek. Volgens Paulus Jansen, directeur van de Woonbond, is dit niet de oplossing. 'Een muur om je stad bouwen helpt niet. Een buitenstaander die al jaren op de wachtlijst staat bij een corporatie, ziet daardoor zijn kansen slinken. Dat zorgt voor scheve ogen.' Hij ziet graag dat mensen in alle vrijheid kunnen kiezen waar ze gaan wonen.
Schaarste
Dat vindt ook Rochdale-bestuursvoorzitter Hester van Buren. ‘Hoe meer de schaarste toeneemt, hoe meer gemeenten de neiging hebben regels te bedenken om eigen inwoners voorrang te geven.’ Volgens Van Buren dragen deze nauwelijks bij aan het verkorten van de wachttijd. ‘Wat helpt is meer woningen bouwen, intussen kun je kijken of je de druk op andere manieren kunt verlichten.’ Ze denkt er bijvoorbeeld over om het delen van een huis makkelijker te maken. Ook Klouwen ziet daar kansen liggen. 'Denk aan jongeren die samen een woning huren of samen een hypotheek afsluiten.'