Bernard Wientjes, voorzitter van de Bouwagenda, pleit daarom voor een minister van Bouw en Ruimtelijke Ordening in het volgende kabinet. 'Het is niet genoeg, er moet nu iets gebeuren. Het hele probleem ligt nu voor een deel bij Carola Schouten van Landbouw, die in feite geen verantwoordelijkheid heeft voor de bouw. Nu is het verspreid over iedereen, we hebben een minister nodig voor Bouw en Ruimtelijke Ordening.'
Stikstofruimte
Een kaalslag dreigt nu het Rijk er na anderhalf jaar nog steeds niet in is geslaagd om stikstofruimte voor nieuwe infrastructuurprojecten te creëren. Volgend jaar zullen de opdrachten daardoor opdrogen, zeker nu lagere overheden vanwege de coronacrisis ook het mes zetten in wegenonderhoud en -aanleg, vrezen voorzitters Maxime Verhagen van Bouwend Nederland, Doekle Terpstra van Techniek Nederland en Bernard Wientjes van de Bouwagenda.
Luister terug | Veevoermaatregel vrijwel zeker van tafel
Als er niet snel actie wordt ondernomen, kan dat zomaar tienduizenden banen kosten, zegt Wientjes. 'Ik ben bang voor een herhaling van de crises in 2008/ 2009 en 2011. Toen kwam de bouw door de financiële crisis plotseling stil te liggen, waardoor 70.000 mensen ontslagen werden en een enorm stuk werk bleef liggen. Daardoor komt nu alsnog het verduurzamen van woningen in moeilijkheden.'
Luister terug | Bouwmeesters | Minister Ollongren licht haar woningmarktplannen toe
Als er nu wéér zo'n forse ontslaggolf komt, komt ook de enorme bouw- en infraopgave in gevaar, waarschuwt Wientjes. 'Aan de infrastructuur moet veel gedaan worden en alle 8 miljoen gebouwen moeten van het aardgas af. We gaan straks heel veel mensen ontslaan door een oorzaak die helemaal buiten de bouw ligt. Natuurlijk is de dispensatie in de nieuwe stikstofwet van minister Carola Schouten al een stuk beter dan voor deze wet, maar het is wel halfslachtig.'
Nieuwe projecten
Want zolang kool en geit gespaard worden, zet het allemaal nog te weinig zoden aan de dijk voor de bouw en infra, zegt de oud-VNO-NCW-voorzitter. 'Vanuit de Bouwagenda zijn we niet zozeer betrokken bij de infrastructuurprojecten, maar wel bij de mogelijkheden voor aannemers om nieuwe projecten te ontwikkelen, waarin de bouw verduurzaamd wordt en innovatie gepleegd wordt. Dat alles dreigt stil te liggen door een wet die de situatie een stuk moeilijker maakt.'
Lees ook | Bouw vreest ontslaggolf door stikstofbeperkingen
En dat is nog afgezien van de extra problemen als gevolg van de coronacrisis, zegt Wientjes. Hij pleit voor meer compensatie voor een sector die relatief weinig stikstof uitstoot. 'Het is een soort lobbywedstrijd. De bouw is zelfs bereid om alle apparatuur die stikstof uitstoot te vervangen door elektrische machines, maar dat kost tijd. Er is een enorme kracht vanuit de agrarische lobby. Natuurlijk zijn we ook trots op onze agrarische industrie, maar laat de bouw niet stilstaan.'
Niet voldoende
In plaats van elkaar in een wurggreep te houden moeten de coalitiegenoten kijken wat er nu nodig is om het probleem op te lossen, zegt voorzitter Maxime Verhagen van Bouwend Nederland. 'Nu is er gelukkig iets gebeurd voor de woningbouw, maar het is nog steeds niet voldoende om de infrasector weer aan het werk te krijgen. Als er geen werk is, komen mensen weer op straat te staan en als mensen dit keer vertrekken uit de bouw- en infrasector, komen ze niet meer terug.'
De bouw- en infrasector kan bij uitstek een enorme bijdrage leveren aan het herstel van de economie, zegt Verhagen. 'Iedere investering in woningbouw, infrastructuur en verduurzaming is een enorme multiplier voor economische groei. Ik ben blij met het wetsvoorstel van Carola Schouten met een partiële vrijstelling voor de aanlegfase van de bouw, maar de aanleg van infra en grote woningprojecten kan nog steeds niet aanleggen.'